فصل 2

محافظت از سر، چشم‌ها و صورت

استانداردهای کلاه ایمنی

در آلبرتا، رانندگان و مسافران موتورسیکلت، موتورهای گازی و دوچرخه‌های برقی باید از کلاه ایمنی تأییدشده‌ی موتورسیکلت استفاده نمایند. کلاه ایمنی تأییدشده باید علامت یا برچسبی داشته باشد که نشان دهد در تولید آن الزامات ایمنی یکی از این سازمان‌های استاندارد رعایت شده است:

  • انجمن استانداردهای کانادا- CSA
  • دپارتمان حمل‌ونقل ایالات متحده‌ی امریکا- DOT
  • مؤسسه‌ی استاندارد بریتانیا- BSI
  • مؤسسه‌ی Snell- SNELL

انواع کلاه ایمنی

سه نوع کلاه ایمنی تأییدشده تولید می‌شود. سطح پوشش و محافظت در هر کدام از آن‌ها متفاوت است. در زمان انتخاب کلاه ایمنی، توجه داشته باشید که جراحات در بسیاری از تصادفات موتورسیکلت نواحی سر، صورت و چانه را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.

کلاه ایمنی پوشش کامل؛ کل صورت (توصیه می‌شود)

  • این کلاه ایمنی بهترین سطح محافظت را برای کل سر فراهم می‌کند
  • از گوش‌ها و پایه‌ی جمجمه محافظت می‌کند
  • از قسمت پایینی صورت و چانه محافظت می‌کند
  • مجهز به یک حفاظ صورت است که از چشم‌ها و صورت محافظت می‌کند
  • طراحی ساختار این کلاه به‌نحوی است که بالاترین مقاومت را به وجود می‌آورد
  • بهترین سطح محافظت را در برابر آب‌وهوا و اشیاء موجود در هوا دارد

کلاه ایمنی سه‌چهارم پوشش؛ کلاه ایمنی باز

  • این کلاه ایمنی از قسمت‌های بالایی، کناری و پشت‌سر به‌خوبی محافظت می‌کند
  • از گوش‌ها و پایه‌ی جمجمه محافظت می‌کند
  • درصورت استفاده از یک حفاظ مخصوص صورت بر روی این کلاه می‌توانید از چشم‌ها محافظت کنید

این کلاه از صورت و چانه محافظت نمی‌کند و همچنین دربرابر آب‌وهوا به‌طور کامل از راننده محافظت نمی‌کند.

کلاه ایمنی نیمه‌پوشش؛ کلاه ایمنی کوتاه

  • به‌صورت محدود از سر محافظت می‌کند

این کلاه ایمنی از صورت، چانه و پایه‌ی جمجمه محافظت نمی‌کن و همچنین در برابر آب‌وهوا به‌طور کامل از راننده محافظت نمی‌کند.

کلاه‌های ایمنی دارای رنگ‌های روشن برای سایر رانندگان بیشتر قابل‌مشاهده هستند. در زمان انتخاب کلاه ایمنی، آن را 5 تا 10 دقیقه امتحان کنید. این کار به شما کمک می‌کند تا برای استفاده‌ی طولانی مدت از آن کلاه تصمیم بگیرید.

مطمئن شوید که کلاه کاملاً اندازه و مناسب شما باشد. بند مخصوص چانه را محکم ببندید. اگر بتوانید کلاه ایمنی را بدون شل‌کردن بند مخصوص روی چانه از سرتان بیرون آورید، این کلاه یا سطح ایمنی مناسبی ندارد یا اندازه‌ی آن برای شما مناسب نیست. در ادامه به نکاتی درباره‌ی حفظ و ماندگاری اثربخشی کلاه ایمنی اشاره شده است:

  • تولیدکنندگان توصیه می‌کنند اگر با کلاه ایمنی خود تصادفی داشته‌اید، بهتر است آن را تعویض کنید.
  • اگر کلاه ایمنی صدمه دیده است یا روی سطح سخت افتاده است و وزن آن تحت‌تأثیر قرار گرفته است، لازم است این کلاه را تعویض کنید.
  • هرگز کلاه ایمنی دست‌دوم نخرید؛ زیرا ممکن است این کلاه ایمنی دچار تصادف یا صدمه شده باشد.
  • هرگز از کلاهی که تاریخ استفاد‌ی ایمن آن طبق توصیه‌ی تولیدکننده گذشته استفاده نکنید.
  • هرگز روی کلاه ایمنی تغییری ایجاد نکنید، زیرا این کار می‌تواند اثربخشی آن را کاهش دهد. برای مثال، کلاه را رنگ نکنید، آن را با حلال پاک نکنید، یا تجهیزاتی را به آن اضافه نکنید.
  • هیچ‌گونه برچسب یا نوارهای بازتابنده‌ی نوری را روی کلاه ایمنی نچسبانید؛ کلاه ایمنی برای چنین کاری نیست. اگر بخواهید می‌توانید کلاهی بخرید که در طراحی آن ویژگی‌های بازتابندگی نور به کار رفته است.

محافظت از چشم‌ها و صورت

شیشه‌ی محافظ باد موتورسیکلت نمی‌تواند به‌خوبی و به‌نحوی مناسب از چشم‌ها و صورت شما محافظت کند. بهترین سطح محافظت را «کلاه‌های ایمنی پوشش کامل» دارند که در طراحیشان از محافظ صورت استفاده شده است.

محافظ صورتی، از جنس پلاستیک مقاوم دربرابر شکستن، از صورت شما در برابر باد، گردوغبار، باران، حشرات و پرتاب سنگ‌ریزه‌ها از لاستیک سایر وسایل نقلیه محافظت خواهد کرد. این موارد هم حواستان را پرت می‌کنند، هم آسیب‌زا و خطرناکند. اگر حتی بتوانید این عوامل حواس‌پرتی را کنترل کنید، نمی‌توانید توجه کامل خود را به راندن موتورسیکلت معطوف کنید. یک محافظ مناسب صورت یا چشم‌ها باید:

  • مخصوص موتورسیکلت باشد (شیشه‌ی‌ محافظ روی کلاه‌های ایمنی تأییدشده مناسب است)؛
  • فاقد خط‌وخش باشد؛
  • مقاومت خوبی دربرابر نفوذ اشیاء خارجی داشته باشد؛
  • دید شفاف از چپ و راست و جلو داشته باشد؛
  • محکم بسته شده باشد تا هنگام رانندگی جدا نشود؛
  • به‌اندازه‌ی کافی بزرگ باشد تا کاملاً روی عینک طبی یا آفتابی راننده را بپوشاند.

اگر کلاهی که انتخاب می‌کنید پوشش محافظتی کامل ندارد، لازم است از پوشش مخصوص چشم که برای حفاظت از چشم‌ها در زمان موتورسواری طراحی شده استفاده کنید. عینک‌های طبی یا آفتابی نمی‌توانند محافظت کافی را فراهم کنند. اگر عینک‌ اصلاحی می‌زنید، لازم است از عینک‌های ایمنی (goggle) استفاده کنید که کل عینک اصلاحی شما را پوشش می‌دهد.

محافظ‌های رنگی چشم نباید در طول شب یا در نور کم استفاده شوند. در مواقعی که نور یا دید کم است، از محافظ بی‌رنگ برای کلاه ایمنی استفاده کنید و یا یک عینک ایمنی کاملاً بی‌رنگ بپوشید.

لباس مناسب برای ایمنی و آب‌وهوا

در زمان موتورسواری باید از لباس مخصوص موتورسیکلت استفاده کنید. این لباس بهترین سطح محافظت را در برابر خراشیدگی‌ها و جراحات در تصادفات رانندگی و در زمان برخورد با زمین یا سطح جاده برای راننده فراهم می‌آورد. این لباس همچنین از راننده در برابر آب‌وهوا و پرتاب آشغال یا خرده‌سنگ محافظت می‌کند. لباس‌ها را باید به‌صورت چندلایه بپوشید تا با تغییر شرایط آب‌وهوا بتوانید بدنتان را تطبیق دهید و ریسک هیپوترمی (کاهش دمای بدن)، گرمازدگی (افزایش دمای بدن) و دهیدراسیون (کم‌آب شدن بدن) را کاهش دهید.

هیپوترمی

هیپوترمی وقتی اتفاق می‌افتد که سرعت ازدست دادن حرارت بدن بیشتر از تولید آن می‌شود و درنتیجه دمای بدن به میزان خطرناکی کاهش می‌یابد. بدن حرارتش را به‌دلیل سرما یا باد سرد ازدست می‌دهد. موتورسواران بیشتر در معرض ریسک سردشدن سریع بدن قرار دارند. حتی در آب‌وهوای گرم، قرارگرفتن مداوم در معرض باد هنگام موتورسواری منجر به هیپودرمی می‌شود.

وقتی بدن سرد شود، عکس‌العمل‌ها و زمان پاسخ‌دهی کندتر خواهد شد. هیپوترمی همچنین توانایی تمرکزکردن و پاسخ‌دهی ایمن به شرایط ترافیکی را کاهش می‌دهد. استفاده از پوشش مناسب مانند کاپشن‌های بادگیر و لباس‌های عایق‌دار ضروری است. لباس مخصوص موتورسیکلت که باعث گرم‌شدن بدن در زمان موتورسواری می‌شود از لباس‌های مناسب به‌شمار می‌رود.

گرمازدگی و دهیدراسیون

گرمازدگی وقتی اتفاق می‌افتد که حرارت بدن بیش از حد بالا رود. وقتی هوا گرم باشد، حرارت بدن ممکن است افزایش یابد. باد با عبور از پوست به سرعت رطوبت بدن را خشک می‌کند و درنتیجه امکان دهیدراسیون یا کم‌شدن آب بدن را افزایش می‌دهد.

برای جلوگیری از گرمازدگی (هایپرترمی) و دهیدراسیون، باید قبل از سوارشدن بر روی موتورسیکلت و هنگام توقف، مقدار کافی آب بنوشید تا بدن کاملاً مرطوب بماند. طوری برنامه‌ریزی کنید که به‌طور مرتب برای نوشیدن آب توقف کنید و زمانی را برای استراحت در مکانی دور از نور خورشید اختصاص دهید.

تأثیر گرمازدگی و دهیدراسیون ممکن است در زمان راندن موتورسیکلت بدون کاپشن یا ژاکت شدیدتر شود. کاپشن‌ها و کلاه‌های ایمنی مخصوص موتورسیکلت دارای منفذی هستند که امکان ورود و خروج جریان هوا را فراهم می‌کند. درصورت استفاده از کاپشن مناسب، امکان گرمازدگی یا کم‌آب شدن بدن را کاهش خواهید داد.

کاپشن و شلوار

همیشه از لباس مناسب و کامل برای موتورسواری استفاده کنید.

  • کاپشن‌ و شلوار باید ناحیه‌ی کمر به بالا، بازوها و پاها را کاملاً پوشش دهد
  • لباس باید کاملاً راحت باشد، البته نه آنقدر که باد تکانش دهد یا به موتورسیکلت گیر کند. لباس باید به‌قدری راحت باشد که وقتی روی سایر لباس‌ها پوشیده می‌شود، آزادانه حرکت کند
  • لباس‌های بافت سخت یا چرمی مخصوص موتورسواری، بهترین سطح محافظت را برای راننده دارد.
  • کاپشن‌ و شلوار کتان کمترین سطح محافظت را دارند و اگر راننده روی سطح جاده لیز بخورد، به‌سرعت پاره می‌شود
  • شلوارهای کوتاه و سبک و نایلونی برای راننده‌ی موتورسیکلت توصیه نمی‌شود، چون به‌خوبی از او محافظت نمی‌کنند

پوشش و لباس رنگی به سایرین کمک می‌کند تا به‌خوبی شما را در زمان موتورسواری ببینند. نوارهای بازتابنده‌ی نور روی موتورسیکلت و لباس نیز به دیده‌شدن راننده در شب کمک می‌کند.

در آب‌وهوای سرد و مرطوب از لباسی استفاده کنید که کاملاً خشک و گرم بمانید.

  • کاپشن مخصوص هوای سرد برای موتورسواری باید در برابر باد مقاوم باشد و کاملاٌ اندازه‌ی دور گردن و مچ‌های شما باشد.
  • لباس بارانی باکیفیت و مخصوص موتورسیکلت در محدودیت‌های سرعت‌ بزرگراه پاره نمی‌شود یا باد نمی‌کند. لباس‌های بارانی باید کاپشنی با آستین‌های بلند و شلوار باشند. این لباس‌ها باید کمی گشاد باشند تا به‌راحتی روی لباس‌های معمول موتورسواری پوشیده شوند.

چکمه‌ها و سایر انواع کفش

کفش مناسب کفشی است که هنگام رانندگی با آن‌ بتوان پاها را به‌درستی کنترل کرد. چکمه یا کفش‌ باید:

  • روی قوزک پا را بپوشاند.
  • از جنس چرم مصنوعی سخت باشد.
  • کفی بادوام داشته باشد و مانع لیزخوردن پاها حتی در آب‌وهوای مرطوب شود.
  • پاشنه‌اش به‌اندازه و کوتاه باشد تا به سطوح سخت یا تجهیزات کنترل موتورسیکلت گیر نکند.
  • بندی داشته باشد که به‌سمت داخل کفش بسته شود تا به موتورسیکلت گیر نکند.

دستکش‌

بهتر است همواره از دستکش مخصوص موتورسواری استفاده کنید. هرگز از دستکش‌های بلند (mitt) هنگام راندن موتورسیکلت استفاده نکنید.

  • دستکشی بپوشید که هم آنقدر نازک باشد تا بتوانید به‌راحتی دسته‌ها را بگیرید و موتورسیکلت را کنترل کنید و هم آنقدر ضخیم باشد که از دستانتان در تصادفات محافظت کند.
  • دستکش باید راحت،انعطاف‌پذیر و از جنس چرم یا مواد بادوام مشابه باشد.
  • دستکش‌ باید کاملاً مچ دست را بپوشاند و روی آستین کاپشن قرار بگیرد.
  • از دستکش‌های مخصوص آب‌وهوای سرد و ضدآب نیز می‌توانید استفاده کنید.

محافظت از گوش‌ها

صدای باد برای رانندگان موتورسیکلت خطرناک است. هنگام موتورسواری هوایی که از کنار سر شما عبور می‌کند صدای باد ایجاد می‌کند. شدت این صدا با افزایش سرعت بیشتر می‌شود. این صدا باعث خستگی و ازبین رفتن دائمی قدرت شنوایی می‌شود. کلاه ایمنی به‌تنهایی نمی‌تواند از گوش‌ها محافظت کند. گوش‌گیرهای مختلفی وجود دارد که هنگام موتورسواری باید از آن‌ها استفاده کنید؛ به‌ویژه در بزرگراه‌ها که محدودیت‌ سرعت بالاتری اِعمال می‌شود.

رانندگی مسئولانه

شرایط بدنی و ذهنی

شرایط فیزیکی و ذهنی بر توانایی تصمیم‌گیری و پاسخ‌دهی فرد به موقعیت تأثیر می‌گذارد.

  • هرگز پس از نوشیدن الکل یا مصرف مواد مخدر رانندگی نکنید.
  • از اثرات داروهای نسخه‌ای و غیرنسخه‌ای آگاه باشید.

از پزشک یا مسئول داروخانه (داروساز) درباره‌ی اثرات احتمالی دارو بر توانایی تصمیم‌گیری و پاسخ‌دهی سؤال کنید.

  • هرگز وقتی خسته یا مضطربید رانندگی نکنید.
  • از کاهش یا افزایش شدید دمای بدن یا کم‌آب شدن بدن جلوگیری کنید.

تلفن همراه و سایر ابزار عامل حواس‌پرتی

تلفن همراه حواس‌ راننده را هنگام رانندگی پرت می‌کند. هرگز در زمان رانندگی تماس نگیرید و تماسی را جواب ندهید. همچنین پیام‌های دریافتی را نخوانید و پیامی ارسال نکنید. در مکانی امن کنار مسیر بایستید و از تلفن همراهتان استفاده کنید؛ استفاده از هندزفری، مرتب‌کردن لباس‌ها و ظاهر، گوش‌دادن به موسیقی، خوردن و آشامیدن نیز از همین دست است. بیسیم‌های دوطرفه و سیستم‌های موقعیت‌یابی (GPS) نیز عامل حواس‌پرتی به‌شمار می‌روند.

با توجه‌ به اینکه تمامی ابزارها و مواردی که حواس راننده را پرت می‌کنند خطرناک‌اند، قانون ایمنی ترافیک جرایم خاصی را برای این موارد درنظر گرفته است. این موارد شامل استفاده‌از تلفن همراه، ارسال پیام یا ایمیل، استفاده‌از دستگاه‌های الکترونیکی مانند لپ‌تاپ، بازی‌های ویدئویی، دوربین‌ها، دستگاه‌های نمایش ویدیویی و پخش‌کننده‌های صوتی قابل‌حمل، واردکردن اطلاعات روی واحدهای GPS، خواندن مطالب چاپی، نوشتن، نقاشی‌کشیدن یا طراحی‌کردن و مرتب‌کردن لباس یا ظاهر می‌شود.