چگونگی سوارشدن
طرز سوارشدن: روی صندلی بنشینید، طوری که آرنج‌ها کمی خم شوند و هنگام گرفتن و نگه‌داشتن دستگیره‌ها کشیده نشوند. این کار به شما کمک می‌کند تا بدون کشیده‌شدن یا حرکت‌دادن شانه‌ها موتورسیکلت را هدایت کنید.
وضعیت دست راست: دستگیره‌ی سمت راست را خیلی آهسته، در عین حال محکم، نگه دارید. با مچ دست راست شروع کنید، کمی به پایین خم شده باشد و بالاتر از سطح صاف نباشد. این حالت دست مانع استفاده‌ی بیش‌ازحد از اهرم گاز میشود و امکان دسترسی به ترمز و دکمه‌های کنترل موتورسیکلت را فراهم می‌کند.
وضعیت دست چپ: دستگیره‌ی سمت چپ را خیلی آهسته، در عین حال محکم، نگه دارید، به‌طوری‌که به‌راحتی به کلاچ و سوئیچ‌های چراغ و علامت‌دهی و همچنین بوق دسترسی داشته باشید.
زانوها: زانوهایتان را به‌آرامی به‌طرف جلوی موتورسیکلت فشار دهید تا بتوانید در زمان حرکت تعادلتان را حفظ کنید.
پاها: پاهایتان را همواره در طول حرکت موتورسیکلت، محکم روی جایگاه پاها نگه دارید. جایگاه پاها در طرف راست پشت پدال ترمز و در طرف چپ پشت اهرم تغییر دنده قرار گرفته‌اند. پاها را به‌صورت اشاره سمت پایین نگه ندارید، زیرا ممکن است بین جاده و جایگاه پاها گیر کنند. برای ترمزکردن، انتخاب دنده و حفظ تعادل به نحوی مناسب، پاهای شما باید در موقعیت صحیح قرار داشته باشند. پاها را روی زمین نکشید یا برای استراحت روی انتخاب‌گر دنده یا پدال ترمز قرار ندهید.
چشم‌ها: چشم‌های شما باید روبرو و مسیر عبوریتان را نگاه کند. هرگز به‌سمت پایین نگاه نکنید.
آغاز حرکت
توصیه میشود رانندگان جدید موتورسیکلت‌های دستی و اتوماتیک، آغاز حرکت و توقف ایمن را در مناطق خلوت و بی‌ترافیک تمرین کنند. مهارت‌های دیگری هم هستند که باید در محلی امن تمرین شوند؛ مثل پیچیدن و تغییر لاین، حرکت مستقیم، شتاب‌گرفتن و ترمزکردن در سرعت‌های پایین. نگاه‌کردن به روبرو و مسیر عبوریتان به بهبود مهارت‌های اولیه‌ی رانندگی کمک می‌کند.
اگر موتورسیکلت شما گیربکس دستی دارد، باید تغییر دنده را تمرین کنید تا به هماهنگی مناسبی بین کلاچ، ترمز و گاز برسید. استفاده‌ی بیش‌ازحد از اهرم گاز می‌تواند کنترل موتورسیکلت را از دست راننده خارج کند؛ استفاده‌ی خیلی اندک از اهرم گاز هم ممکن است مانع حرکت موتور وسیله‌ی نقلیه شود.
برای آماده‌سازی موتورسیکلت برای رانندگی باید موارد این کارها را انجام دهید:
- اگر موتورسیکلت مجهز به قفل ضد‌سرقت است، مطمئن شوید قفلش باز باشد. با بازکردن قفل ضد‌سرقت، دسته‌ی فرمان آزادانه حرکت می‌کند.
- طوری روی صندلی موتورسیکلت بنشینید که پاهایتان در طرفین صندلی قرار گیرد.
- دستگیره‌های فرمان را نگه دارید و موتورسیکلت را به‌صورت عمودی به بالا حرکت دهید و جک کناری را جمع کنید. همیشه بررسی کنید که محل قرارگرفتن پاها محکم باشد تا تعادلتان را از دست ندهید.
- پاهایتان را همچنان محکم روی زمین نگه دارید.
- آینه را طوری تنظیم کنید که لاین پشت‌سرتان را ببینید و تا حد امکان لاین‌های دیگر جاده که در دو طرف شما قرار دارند نیز دیده شوند. وقتی آینه مناسب تنظیم شده است که بتوانید بازو یا شانه‌ی خود را در آن ببینید. یادتان باشد اجسام از آنچه در آینه می‌بینید به شما نزدیک‌ترند. هرگز به‌طور کامل به آینه‌ها اتکا نکنید، به‌خصوص وقتی درحال تغییر لاین هستید.
- مطمئن شوید که موتورسیکلت در حالت خلاص باشد.
- سوئیچ سوخت را روشن کنید، البته اگر موتورسیکلت مجهز به این سوئیچ است.
- سوئیچ خاموش/ روشن کردن موتور را در موقعیت روشن قرار دهید.
- دریچه‌ی ساسات را باز کنید (اگر موتورسیکلت شما این قطعه را دارد) یا تا زمانی که چراغ تزریق سوخت خاموش شود منتظر بمانید.
- دکمه‌ی استارت را فشار دهید تا زمانی که موتورسیکلت روشن شود، سپس رهایش کنید.
- مطمئن شوید موتور گرم شده و به‌راحتی کار می‌کند.
- آرام دریچه‌ی ساسات را ببندید (اگر موتورسیکلت شما این قطعه را دارد).
- مطمئن شوید که چراغ‌ها روشن باشد. قبل از شروع به رانندگی اطمینان حاصل کنید که مسیر موردنظر ایمن است.
- نگاه کنید که در مسیر روبرویتان کودک، عابر پیاده، مانع و سایر موارد ترافیکی نباشد.
- آینه‌ها را بررسی کنید.
- در مسیر حرکت روی شانه‌ها را نگاه کنید تا نقاط کور دیدتان را شناسایی کنید.
- از چراغ راهنما و علامت‌دهی با دست (درصورت دلخواه) استفاده کنید. وقتی که حرکتتان کاملاً امن و قانونی است، حرکت کنید.
- لاین و جایی از آن را انتخاب کنید که رانندگان دیگر با نگاه به روبرو یا آینه‌های خود به‌خوبی بتوانند شما را ببینند.
علامت‌دهی
با علامت‌دهی زودتر یا دیرتر از موعد، سایر رانندگان را سردرگم نکنید. اگر چراغ راهنما به‌طور خودکار خاموش نمی‌شود، آن را خاموش کنید. از دست نیز مانند چراغ راهنما می‌توان برای علامت‌دادن استفاده کرد. علامت‌دهی با دست، شما و مقصدتان را بیشتر در معرض دید سایرین قرار می‌دهد.
گیربکس دستی (استاندارد)
بعضی موتورسیکلت‌ها گیربکس اتوماتیک دارند، اما بسیاری از موتورسیکلت‌ها مجهز به گیربکس دستی‌اند. این نوع گیربکس به ایجاد هماهنگی راننده بین گاز، کلاچ و انتخاب‌گر دنده نیاز دارد و راننده باید مهارتی داشته باشد که با تمرین بیشتر به‌دست می‌آید. شما باید یاد بگیرید چطور دنده‌ها را تغییر دهید. هم‌زمان با استفاده از پای چپ برای به‌کار انداختن اهرم تغییر دنده و دست چپتان را برای به‌کار انداختن اهرم کلاچ به‌کار بگیرید. وقتی دست راستتان اهرم گاز و ترمز جلو را کنترل می‌کند، پای راستتان هم ترمز عقب را کنترل خواهد کرد.
موتور توان موتورسیکلت را تأمین می‌کند. اهرم کلاچ برای اتصال و قطع اتصال توان موتور با چرخ عقب استفاده میشود. وقتی اهرم کلاچ را فشار می‌دهید، ارتباط با گیربکس قطع میشود. این عمل از انتقال توان موتور به چرخ محرک جلوگیری می‌کند. وقتی دنده را عوض می‌کنید یا توقف می‌کنید، اتصال قطع است. همچنین دقیقاً قبل از توقف لازم است کلاچ را فشار دهید تا موتور از کار نیفتد.
برای آغاز مجدد، آرام اهرم کلاچ را رها کنید و کمی اهرم گاز را فشار دهید. قبل از اینکه اهرم کلاچ کاملاً رها شود، می‌توانید این اتصال را احساس کنید. به منطقه‌ای که اتصال برای اولین بار با رهاکردن اهرم کلاچ ایجاد میشود، به‌اصطلاح منطقه‌ی اصطکاک گفته میشود.
در نقطه‌ی اصطکاک شما باید بین رهاکردن آهسته‌ی کلاچ هم‌زمان با فشار اندک به اهرم گاز هماهنگی برقرار کنید تا استارت خوبی داشته باشید و مانع ازکار افتادن موتور شوید.
انتخاب و تغییر دنده‌ها
تغییر راحت و به‌موقع دنده‌ها را تمرین کنید. وقتی یاد گرفتید دنده را راحت تغییر دهید به شما در حفظ کنترل موتورسیکلت کمک خواهد کرد. تغییر به دنده‌ی بالاتر بدون مشکل، با هماهنگی بین رهاکردن کلاچ و فشاردادن گاز به‌میزان اندک به‌دست می‌آید. از اولین دنده شروع کنید و با افزایش تدریجی سرعت دنده را به دنده‌های بالاتر تغییر دهید.
همواره در طول حرکت، دنده را متناسب با سرعت موتورسیکلت استفاده کنید. با این کار بهتر می‌توانید از گاز استفاده کنید. انتخاب دنده‌ی مناسب بسیار مهم است. این کار مانع اِعمال فشار زیاد به موتور (وقتی موتورسیکلت با سختی حرکت می‌کند) یا افزایش دور موتور (وقتی دور موتور زیاد میشود، اما موتورسیکلت به‌خوبی حرکت نمی‌کند) میشود. در راهنمای کاربر موتورسیکلت، طریقه‌ی صحیح استفاده از دنده و بهترین محدوده‌ی سرعت برای هر دنده شرح داده شده است.
مطمئن شوید سرعت موتورسیکلت متناسب با دنده‌ای است که می‌خواهید آن را انتخاب کنید. برای اطلاعات بیشتر و آگاهی از طریقه‌ی صحیح استفاده به راهنمای کاربر موتورسیکلت خود مراجعه کنید. هنگام انتقال از دنده‌ی بالا به پایین، اگر سرعت موتورسیکلت برای دنده‌ی انتخابی بالا باشد، چرخ عقب لیز خواهد خورد.
تغییر به دنده‌ی بالاتر (انتقال از دنده‌ی پایین به بالا)
- پایتان را زیر اهرم انتخاب‌گر دنده بگذارید تا برای تغییر به یک دنده بالاتر آماده شود.
- اهرم گاز را به موقعیت خاموش برگردانید و هم‌زمان کلاچ را تا انتها با انگشتانتان فشار دهید.
- اهرم انتخاب‌گر را به بالا بکشید تا دنده‌ی بعدی را انتخاب کنید و سپس رهایش کنید. دنده را باید به‌ترتیب زیاد کنید و هردفعه فقط به یک دنده بالاتر انتقال دهید.
- بااحتیاط و دقت اهرم کلاچ را رها کنید و کمی گاز را فشار دهید.
- وقتی فرایند تغییر به دنده‌ی انتخاب‌شده تکمیل شد، دستتان را از روی کلاچ بردارید و روی دستگیره‌ی فرمان قرار دهید.
تغییر به دنده‌ی پایین‌تر (انتقال از دنده‌های بالا به پایین)
- پایتان را روی اهرم انتخاب‌گر دنده قرار دهید تا برای تغییر به دنده‌ی پایین‌تر آماده شود.
- اهرم گاز را به موقعیت خاموش برگردانید، هم‌زمان کلاچ را تا انتها با انگشتانتان فشار دهید.
- محکم اهرم انتخاب‌گر را تا جای ممکن به پایین هل دهید و سپس رهایش کنید.
- هربار با انجام‌دادن مراحل گفته‌شده می‌توانید چند دنده پایین‌تر بروید. برای هر دنده همین کار را تکرار کنید.
- بااحتیاط و دقت کلاچ را رها کنید. اما اگر قصد کاهش سرعت یا توقف را داشته باشید، کمی از اهرم گاز استفاده کنید.
- وقتی فرایند تعویض دنده تکمیل شد، دستتان را از روی کلاچ بردارید و روی دستگیره‌ی فرمان قرار دهید.
کاهش سرعت یا توقف
وقتی قصد کاهش سرعت یا توقف را دارید، باید دنده را به‌ترتیب به دنده‌ی پایین‌تر تغییر دهید. بدین طریق می‌دانید چه زمانی به دنده‌ی یک می‌رسید. البته گاهی ممکن است وقتی کلاچ کشیده شده و دنده تغییر نکرده است، مجبور شوید توقف کنید. در این شرایط، اهرم کلاچ را بکشید و دنده را به‌ترتیب کم کنید تا به دنده‌ی یک برسید.
برای توقف یا کاهش تدریجی سرعت، تغییر دنده‌ی بالا به پایین به‌ترتیب انجام میشود. برای این کار، ابتدا اهرم کلاچ را بکشید، دنده‌ی کنونی را به دنده‌ی پایین‌تر تغییر دهید و سپس بااحتیاط و دقت برای هر دنده کلاچ را رها کنید. می‌توانید وقتی کلاچ را می‌کشید، تغییر به دنده‌ی پایین را هم‌زمان برای یک یا چند دنده انجام دهید. وقتی هم‌زمان دو یا چند دنده پایین‌تر می‌آیید، حتماً سرعتتان را کم کنید تا قبل از رهاشدن اهرم کلاچ، سرعت با دنده متناسب باشد.
انتخاب دنده و کنترل مسیرهای منحنی و پیچ
اگر در مسیری منحنی یا پیچ‌دار نیاز به کاهش سرعت و تغییر دنده باشد، برای اینکه کنترل مناسبی روی موتورسیکلت داشته باشید، قبل از رسیدن به انحنا یا پیچ باید این کار را انجام دهید. سرعتی که با آن وارد انحنا یا پیچ می‌شوید باید قدری باشد که بتوانید وسیله‌ی نقلیه را بدون ترمزکردن در طول این مسیر کنترل کنید. هرگونه تغییر ناگهانی در شتاب یا ترمزکردن با چرخ عقب ممکن است بر تعادل یا کنترل موتورسیکلت تأثیر گذارد و تماس تایر با سطح جاده را کاهش دهد و باعث چرخش یا لیزخوردن چرخ عقب شود.
آغاز حرکت در سربالایی
حرکت موتورسیکلت در مسیرهای شیب‌دار و سربالایی بسیار دشوارتر از حرکت روی زمین صاف و بدون شیب است. در چنین مسیرهایی خطر غلطیدن از پشت یا از کار افتادن موتور وجود دارد. وقتی سوار بر موتورسیکلت هستید، هنگام آغاز حرکت در مسیرهای شیب‌دار و سربالایی بهتر است به طریقه‌ی زیر عمل کنید:
- پاها محکم روی زمین باشد، موتور روشن و روی دنده‌ی خلاص باشد، موتورسیکلت را با استفاده از ترمز جلو، در جای خود نگه دارید.
- کلاچ را تا جای ممکن بکشید، سپس با پای چپ، موتور را روی دنده‌ی یک قرار دهید. همچنان کلاچ را تا انتها نگه دارید.
- دوباره پای چپتان را محکم روی زمین قرار دهید و سپس با پای راست خود ترمز عقب را بگیرید.
- ترمز عقب را همچنان نگه دارید. ترمز جلو را رها کنید و سپس به‌آرامی و با دست راست کمی گاز دهید.
- خیلی آهسته کلاچ را رها کنید و وقتی به نقطه‌ی اصطکاک رسیدید و آن را در همان نقطه نگه دارید. سپس ترمز عقب را رها کنید و به‌تدریج با کمی نیروی بیشتر گاز بدهید.
- هرگز کلاچ را به سرعت رها نکنید؛ این کار باعث از کار افتادن موتور یا از کنترل خارج شدن چرخ جلو میشود.
- با شروع حرکت به جلوی موتورسیکلت، پای چپ را روی جایگاه قرار دهید.
- پس از اینکه موتورسیکلت کمی به جلو حرکت کرد و کلاچ رها شد، دستتان را از روی اهرم کلاچ بردارید و دوباره روی دستگیره‌ی فرمان بگذارید.
پارک‌کردن
موتورسیکلت را در مکانی امن و قانونی پارک کنید. نشانه‌ها، جداول علامت‌گذاری‌شده و عقل سلیم به شما نشان می‌دهند کجا مجاز به پارک‌کردن هستید.
موتورسیکلت‌ها فقط مجازند به‌صورت زاویه‌دار پارک کنند، درحالی‌که سایر وسایل نقلیه ملزم به پارک موازی با جایگاه پارک خودرو هستند. موتورسیکلت را با زاویه‌ی حدود 45 تا 60 درجه با جایگاه پارک یا لبه‌ی جاده پارک کنید، در این حالت موتورسیکلت شما خیلی از محل پارک فاصله نمی‌گیرد. چرخ عقب باید در فاصلهی 50 سانتی‌متری (20 اینچی) از محل پارک باشد.
هنگام پارک‌کردن موتورسیکلت، از جک کناری استفاده کنید. چرخ جلو باید کاملاً به سمت چپ چرخیده و قفل شده باشد. کلید را از روی موتور بردارید.
پارک‌کردن در تپه‌ها
وقتی در چنین جایی هستید، بهتر است در سربالایی پارک کنید. این کار مانع غلطیدن موتورسیکلت به جلو میشود. اگر جدولی وجود دارد، چرخ عقب را در تماس با جدول قرار دهید تا از غلطیدن موتورسیکلت به عقب جلوگیری کنید.
توصیه میشود موتورسیکلت را در مناطق سرپایینی پارک نکنید. اگر مجبور به این کارید، موقتاً موتوسیکلت را با زاویه‌ی حدود 45 درجه نسبت به جدول پارک کنید. حتماً موتورسیکلت را روی دنده‌ی یک قرار دهید. فرمان را به سمت چپ قفل کنید. اگر موتورسیکلت حرکت کند، احتمالاً به سمت چپ به زمین می‌افتد.
تایرها و کشش
کشش یعنی میزان اتصال و تماس تایرهای موتورسیکلت با سطح جاده. ازبین رفتن کشش پیامدهای فاجعه‌باری برای هر راننده‌ای دارد، به‌ویژه رانندگان و سرنشینان یک وسیله‌ی نقلیه‌ی دوچرخ.
راننده برخی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کشش تایرها مانند سرعت، شتاب و ترمز را می‌تواند کنترل کند. سایر عوامل مربوط‌به رانندگی مسئولانه است که شامل مراقبت و نگهداری از ترمزها و ویژگی‌های تایر است.
در زمان انتخاب و نگهداری تایرها، موارد زیر را در نظر بگیرید:
- مواد سازنده: ترکیبات نرم‌تر کشش بهتری را برای رانندگی در شرایط خاص آب‌وهوایی فراهم می‌آورند. این نوع تایرها ممکن است زودتر از سایر تایرها فرسوده شوند.
- فشار تایر: تایر باید فشار مناسب را مطابق با مشخصات تولید تایر حفظ کند. تایرهایی که فشاری بیشتر یا کمتر از اندازه‌ی موردتأیید دارند، به‌دلیل تماس اندک با سطح جاده، کشش خود را از دست خواهند داد. نامناسب بودن باد تایرها بر فرسودگی تایرها هم تأثیر می‌گذارد.
- الگوهای رویه‌ی تایر: رویه‌ای را انتخاب کنید که مناسب شرایط منطقه‌ای باشد که در آنجا رانندگی می‌کنید.
- فرسودگی و عمق آج: در زمانی که تولیدکننده توصیه کرده است تایرها را تعویض کنید. استفاده از تایرهای فرسوده خطرناک است و کشش مناسب و ایمنی مطلوبی نخواهد داشت.
کشش تایر در تماس با سطوح مرطوب جاده‌ای و بخش‌های فلزی جاده مانند پل‌های فلزی کاهش خواهد یافت. برف و یخ، لاین‌های رنگ‌شده، چاله‌ها و ترک‌ها بر سطح تماس تایر با جاده تأثیر می‌گذارند. برخی مواد روی سطح جاده‌ها مانند سنگریزه، شن، برگ درختان، ضد یخ‌ها، مواد نفتی و مایعات ریخته‌شده روی جاده باعث کاهش کشش میشود.
هنگام بارندگی، جاده‌ها در چند دقیقه‌ی نخست بسیار لغزنده‌اند. قبل از رانندگی مرتباً سطح جاده را ارزیابی کنید تا باتوجه‌به شرایط جاده تصمیم بگیرید و اقدامات لازم برای جلوگیری از لغزیدن روی سطح خیس را انجام دهید.
همیشه آگاه باشید که استفاده از کشش مقدار مشخصی دارد. اگر سطح کشش بیش از مقدار موردنیازتان باشد، کنترل موتورسیکلت را از دست خواهید داد. ترمزکردن، پیچیدن، حرکت در مسیرهای دارای انحنا و سرعت‌های بالا به کشش بیشتری نیاز دارد.
ترمزکردن و توقف
اکثر موتورسیکلت‌ها مجهز به دو ترمزند که جداگانه عمل می‌کنند. اغلب یک ترمز جلو وجود دارد که با دست عمل می‌کند و یک ترمز عقب که با پا عمل می‌کند.
برخی از موتورسیکلت‌ها مجهز به سیستم‌های ترمزی‌اند که عملیات ترمز جلو و عقب را به یکدیگر ارتباط می‌دهد. سیستم‌های ترمز ضدقفل نیز برای برخی از مدل‌ها استفاده میشود. برای اطلاع از دستورالعمل‌ها و نحوه‌ی درست استفاده از ترمزها به راهنمای کاربر موتورسیکلت خود مراجعه نمایید.
هنگام توقف در شرایط عادی، ترمز جلو و عقب را هم‌زمان بگیرید. وقتی هر دو ترمز عمل کنند، وزن راننده به جلوی موتورسیکلت منتقل میشود. در این موقعیت، سه‌چهارم کشش ترمز روی تایر جلوست. هرچه نیروی ترمز بیشتر باشد، این میزان کشش افزایش می‌یابد و تقریباً تمام کشش ترمز روی تایرهای جلو قرار می‌گیرد. درنتیجه سطح تماس تایر عقب با جاده ممکن است ازبین برود و کنترل موتورسیکلت از دست راننده خارج شود.
بهتر است با افزایش تدریجی فشار ترمز بگیرید. این افزایش تدریجی باعث میشود بتوانید نیروی ترمز موردنیاز برای رسیدن به ترمزگیری آستانه‌ای را کنترل کند. نقطه‌ی آستانه‌ی ترمزگیری دقیقاً قبل از قفل شدن چرخ‌ها است.
در ادامه نکاتی درباره‌ی کاهش سرعت و توقف موتورسیکلت می‌خوانید:
ترمزکردن عادی
- ترمزکردن و تغییر دنده را در محلی امن و خالی از ترافیک تمرین کنید.
- برای ترمز کردن بهتر باید یاد بگیرید چطور از نیروی ترمز به‌صورت متعادل بین ترمزهای جلو و عقب استفاده کنید. (با یادگیری نحوه‌ی صحیح ترمزگیری متوجه می‌شوید که چه زمانی تایرها در حال لیزخوردنند).
- تغییر به دنده‌ی پایین هنگام ترمزگیری از لیزخوردن موتورسیکلت جلوگیری می‌کند و به شما کمک می‌کند با استفاده از موتور، سرعت موتورسیکلت را کاهش دهید. اگر هنگام تغییر به دنده‌ی پایین ترمز نکنید، چراغ ترمز فعال نمی‌شود و رانندگان پشت‌سرتان متوجه نخواهند شد که درصدد کاهش سرعتید. به‌همین علت بهتر است بین هر بار تغییر به دنده پایین‌تر و در زمان کاهش سرعت موتورسیکلت به آرامی ترمز کنید.
- هنگام ترمزکردن در پیچ‌ها، مسیرهای منحنی و جاده‌های لغزنده یا ناهموار بااحتیاط ترمز کنید. هنگام چرخیدن چرخ‌ها تا جای ممکن ترمز نگیرید.
- قبل از توقف باید کم‌کم دنده را کم کنید تا به دنده‌ی یک برسید، در این حالت، درصورت نیاز می‌توانید سریعاً به جلو حرکت کنید.
- هنگام توقف، ترمز عقب را محکم نگه دارید.
- اگر هنگام حرکت با موتورسیکلت کمی هم ترمز را بفشارید، چراغ ترمز فعال میشود. این عمل ممکن است سایر رانندگان را گیج کند. به‌علاوه، ترمزها را فرسوده خواهد کرد.
زمان و فاصلهی توقف
همه‌ی رانندگان نمی‌دانند در چه مدت و چه فاصله‌ای یک موتورسیکلت کاملاً متوقف میشود، پس ممکن است اشتباه پیش‌بینی کنند و منجربه تصادف شود. سه عاملی که زمان و فاصلهی لازم برای توقف را تعیین می‌کند درک، عکس‌العمل و ترمزگیری است.
مهارت‌های بصری راننده، سطح توجه، توانایی تصمیم‌گیری، میزان خستگی و مصرف الکل یا سایر مواد مخدر بر چگونگی درک، عکس‌العمل و ترمزگیری تأثیر می‌گذارند.
درک زمان به معنی آگاهی از مدت‌زمان شناسایی وضعیت و درک ضرورت توقف است. این مدت‌زمان معمولاً حدود سه‌چهارم ثانیه است. رانندگان کم‌تجربه‌تر اغلب در شناسایی خطر کندتر عمل می‌کنند. درک فاصله به معنی آگاهی از مسافتی است که موتورسیکلت در طول این زمان طی می‌کند.
زمان عکس‌العمل (پاسخ) یعنی وقتی ضرورت ترمزگیری درک شد، چه مدت طول می‌کشد دست یا پاهای شما ترمز بگیرد. میانگین زمان عکس‌العمل سه‌چهارم یک ثانیه است. فاصلهی عکس‌العمل نیز به معنی مسافتی است که موتورسیکلت در طول این زمان طی می‌کند.
زمان ترمزگیری مدت‌زمانی است که طول می‌کشد پس از ترمزگرفتن، موتورسیکلت توقف کند. فاصله‌ای که در این مدت طی شده را فاصلهی ترمزگیری می‌نامند. فاصلهی حقیقی ترمزگیری به سرعت، وزن موتورسیکلت، کشش تایرها روی سطح جاده، کیفیت ترمزها، شرایط جاده و آب‌وهوا و مهارت راننده بستگی دارد.
فاصلهی توقف شامل فاصلهی درک، عکس‌العمل و ترمزگیری است.
فراموش نکنید وقتی سرعت موتورسیکلت را زیاد کنید، مدتی را که طول می‌کشد موتورسیکلت بایستد و مسافتی را که قبل از ایستادن طی می‌کند افزایش خواهید داد.
مسیرهای دارای پیچ و زاویه
روش‌های متفاوتی برای هدایت موتورسیکلت هنگام چرخش به یک زاویه یا پیچیدن (از خیابانی به خیابان دیگر) و حرکت در مسیر دارای پیچ و خم وجود دارد.
قبل از رانندگی در ترافیک، پیچیدن را در جایی امن و بدون ترافیک تمرین کنید. با سرعت پایین به پیچ‌ها نزدیک شوید (کمتر از 20 تا 25 کیلومتر بر ساعت). قبل از پیچیدن دنده را به دنده‌ی یک یا دو تغییر دهید.
در زمان پیچیدن سرعت موتورسیکلت را کنترل کنید. بپیچید و چرخ جلو را کنترل کنید، هم‌زمان به مسیری که می‌خواهید بروید نگاه کنید. این فرایند به مهارت‌های بینایی خوب، حفظ تعادل و هماهنگی بین کلاچ، گاز و ترمز عقب نیاز دارد. از چراغ‌ها استفاده کنید، اما در تمام مسیر پیچیدن دستگیره را محکم نگه دارید.
مسیرهای دارای پیچ
برای حرکت در مسیر پیچ‌دار، در سرعت‌های بالاتر از 20 تا 25 کیلومتر در ساعت، باید در مهارت چرخاندن دستگیره‌ی مخالف جهت پیچ (Push-steering) تسلط پیدا کنید. چرخاندن دستگیره‌ی مخالف جهت پیچ چرخاندن دستگیره برخلاف جهت (counter-steering) نیز شناخته میشود. چرخاندن فرمان بر خلاف جهت پیچ به معنی فشاردادن یکی از دستگیره‌های فرمان به یک سمت برای خم‌کردن موتورسیکلت است. دستگیره‌ی سمت چپ را فشار دهید تا موتورسیکلت به چپ خم شود و به‌سمت چپ حرکت کنید. دستگیره‌ی سمت راست را فشار دهید تا موتورسیکلت به راست خم شود و به‌سمت راست حرکت کنید.
هنگام حرکت در مسیر منحنی و پیچ‌دار، شما و موتورسیکلت باید به‌طرف داخل منحنی خم شوید. وقتی فرمان را مخالف جهت پیچ می‌چرخانید، با افزایش میزان فشار روی دستگیره، موتورسیکلت بیشتر خم خواهد شد. هرچه سرعت بیشتر باشد، موتورسیکلت باید بیشتر خم شود. وقتی در نزدیکی انتهای پیچ قرار دارید، به‌تدریج فشار روی دستگیره را کم کنید تا موتورسیکلت به حالت عمودی برگردد. درصورت نیاز دستگیره را به جهت مخالف فشار دهید تا موتورسیکلت صاف شود.
بسیاری از رانندگان موتورسیکلت، به‌ویژه بی‌تجربه‌ها، درباره‌ی سرعت مطمئن برای پیچ‌ها قضاوت اشتباه می‌کنند و با سرعت زیاد وارد پیچ‌ها می‌شوند.
- در صورت نیاز، قبل از ورود به مسیرهای پیچ، سرعت را کاهش دهید و دنده را کم کنید.
- وقتی شرایط جاده و آب‌وهوا نامساعد است، سرعت را کمتر کنید.
- کاملاً به روبرو و مسیر پیچ نگاه کنید.
- فرمان را مخالف جهت بپیچید تا موتورسیکلت در مسیر پیچ خم شود.
- از کم یا زیادکردن ناگهانی سرعت هنگام پیچیدن و خم‌شدن موتورسیکلت خودداری کنید. تغییر ناگهانی سرعت باعث میشود موتورسیکلت کشش و اصطکاک خود با جاده را از دست دهد.
- در موقعیت‌های اورژانسی می‌توانید در مسیرهای منحنی و پیچ‌دار از هر دو ترمز استفاده کنید، اما هرگز وقتی موتورسیکلت خم شده است این کار را نکنید. قبل از ترمزگرفتن، موتورسیکلت را به حالت عمودی برگردانید و مراقب باشید چرخ‌ها قفل نشوند. استفاده از ترمزگیری آستانه‌ای به جلوگیری از قفل شدن چرخ‌ها کمک خواهد کرد.
- وقتی به انتهای پیچ نزدیک شدید، کم‌کم شتاب بگیرید.
| وقتی به انتهای پیچ رسیدید، موتورسیکلت را صاف کنید. | در طول پیچ به‌آرامی گاز بدهید. |
| با فشاردادن دستگیره به سمتی که می‌خواهید خم شوید، به‌سمت پیچ خم می‌شوید. به‌سمت راست فشار دهید، به راست حرکت می‌کند. به‌سمت چپ فشار دهید، به چپ حرکت می‌کند. | قبل از رسیدن به پیچ، سرعت را کاهش دهید. |
لغزیدن
لغزیدن موتورسیکلت نتیجه‌ی موارد زیر است:
- استفاده‌ی نامناسب از گاز، کلاچ و ترمزها.
- کنترل نامطمئن موتورسیکلت یا نامتناسب با شرایط جاده.
- پیچیدن یا چرخیدن خیلی سریع و تیز فرمان به‌ویژه در مسیرهای دارای پیچ و خم.
- پیچیدن با سرعت بالا.
- ترمزگیری بسیار محکم که معمولاً برای ترمز عقب اتفاق می‌افتد.
- شتاب گرفتن بسیار سریع.
- ترمزگرفتن و پیچیدن هم‌زمان.
تأثیر این نوع اشتباهات راننده ممکن است در شرایط نامساعد جاده مانند لغزندگی و وجود شن یا سنگریزه وخیم‌تر شود.
سعی کنید در موقعیت لیزخوردن قرار نگیرید. از قبل وضعیت را پیش‌بینی کنید تا مجبور به عکس‌العمل سریع نشوید. اگر با جاده آشنا نیستید، سرعتتان را کم کنید.
اگر لیز خوردید، وحشت‌زده نشوید. به مسیرتان نگاه کنید و فرمان را در جهت حرکت قرار دهید تا مجدداً کنترل موتورسیکلت را به‌دست آورید.
اگر به‌دلیل شتاب زیاد موتورسیکلت، کشش و اصطکاک از بین رود، اهرم گاز را به‌آرامی شل کنید و با نگاه‌کردن به مسیر روبرویتان موتورسیکلت را کنترل کنید. هنگام لیزخوردن سمت عقب موتورسیکلت، به مسیرتان نگاه کنید و فرمان را کنترل کنید.
