کنترل رانندگی در شرایط اضطراری
ترمزکردن و توقف در شرایط اضطراری
وقتی ترمزهای موتورسیکلت عمل می‌کنند، مخصوصاً وقتی با فشار بیشتر گرفته شوند، وزن راننده و موتورسیکلت به جلو منتقل می‌شود. بنابراین نیروی ترمزگیری بیشتر روی ترمز جلو اِعمال می‌شود تا ترمز عقب.
شما باید ترمزگیری را تمرین کنید تا بفهمید چقدر می‌توانید هر ترمز را، بدون اینکه چرخ قفل شود، فشار دهید. ترمزگیری در نقطه‌ای قبل از قفل‌شدن چرخ را ترمزگیری آستانه‌ای می‌گویند. قفل‌نشدن چرخ‌ها به شما اجازه می‌دهد حتی با وجود ترمزکردن بتوانید فرمان موتورسیکلت را کنترل کنید. به‌علاوه، از لغزیدن موتورسیکلت جلوگیری می‌کند. اگر یک چرخ قفل شود و لیز بخورد، تایر ممکن است به یک طرف لیز بخورد و درنتیجه کنترل موتورسیکلت بسیار دشوار می‌شود.
اگر موتورسیکلت شما ترمز ضدقفل (ABS) دارد، باید ترمزکردن را تمرین کنید تا به‌خوبی با این نوع ترمزگیری آشنا شوید.
با نگاه‌کردن به آینه‌ها هنگام رانندگی از رخدادهای پشت‌سرتان مطلع می‌شوید. وقتی مجبورید سریع توقف کنید، با نگاه‌کردن به آینه‌ها از وقوع تصادف از عقب جلوگیری می‌کنید.
ترمزگیری کنترل‌شده در شرایط اضطراری
- سعی کنید با استفاده از مسیر فرار این مسئله را حل کنید. اگر وقتی چرخ جلوی موتورسیکلت به یک سمت چرخیده است، مجبورید ترمز بگیرید، به‌تدریج و با استفاده از ترمزگیری آستانه‌ای، این کار را انجام دهید. فشار کمتری نسبت‌به حالت عادی اِعمال کنید.
- اگر امکان رفع مشکل وجود ندارد، موتورسیکلت را به حالت عمودی و چرخ جلو را در مسیر مستقیم و صاف نگه دارید، سپس از ترمزگیری آستانه‌ای استفاده کنید.
- چنانچه چرخ جلو قفل شده است، اهرم ترمزدستی را رها کنید، تا نقطه‌ای که چرخ از حالت قفل خارج شود، سپس دوباره به‌تدریج ترمز بگیرید.
- اگر ترمز عقب قفل شده است، آن را به حالت قفل نگه دارید. فقط وقتی ترمز عقب را رها کنید که در یک سطح سست مانند شن یا سنگریزه هستید و نیاز به کنترل دارید.
- همچنان پاهای خود را روی جایگاه مخصوص نگه دارید. اگر پاهایتان را بردارید، نمی‌توانید دوباره ترمز عقب را بگیرید یا دنده را تغییر دهید.
توقف اورژانسی
- اگر امکان رفع مشکل وجود ندارد و مجبورید در سریع‌ترین زمان ممکن توقف کنید، وقتی موتورسیکلت در حالت خمیده قرار ندارد از هر دو ترمز استفاده کنید تا حد آستانه به بالاترین سطح برسد.
موانع
اجتناب از موانع
اگر ناگهان یک مانع در مسیر شما ظاهر شده، ممکن است نتوانید به‌موقع موتورسیکلت را متوقف کنید. برای جلوگیری از تصادف می‌توانید با کنترل، به اطراف مانع تغییر مسیر دهید. برای حرکت به‌سمت راست محیط پیرامون مانع، با چرخاندن دستگیره‌ی سمت چپ موتورسیکلت را به راست خم کند. برای حرکت به‌سمت چپ محیط پیرامون مانع، با چرخاندن دستگیره‌ی سمت راست موتورسیکلت را به چپ خم کند.
تغییر ناگهانی در شتاب، فرمان و ترمزگیری یا ترمزگیری وقتی موتورسیکلت خم شده است، می‌تواند کنترل را از دست خارج کند. توصیه می‌شود وقتی می‌خواهید به‌دلیل وجود مانع تغییر مسیر دهید، ترمز نگیرید. اگر نیاز به ترمزگیری دارید، قبل از خم‌شدن و پس از عمودی و صاف‌شدن موتورسیکلت این کار را انجام دهید.
عبور از روی مانع
اگر مجبورید از روی مانعی عبور کنید که خیلی دیر متوجه وجود آن شده‌اید و وقت برای تغییر مسیر یا توقف نیست، طبق مراحل زیر عمل کنید:
- با شل‌کردن اهرم گاز، سرعت را کم کنید. در صورت امکان، قبل از رسیدن به مانع، ترمز آستانه‌ای بگیرید.
- دستگیره‌های فرمان را محکم بگیرید. بازوهایتان حالت راحتی داشته باشند.
- چرخ جلو را مستقیم و روبه‌جلو نگه دارید.
- وزنتان را بیشتر روی قسمت عقب صندلی منتقل کنید.
- کمی روی جایگاه پاها بایستید.
- اگر با سرعت پایین رانندگی می‌کنید، کمی شتاب بگیرید تا چرخ جلو به مانع برسد.
- پس از ردشدن از روی مانع، به موقعیت نشستن عادی برگردید و سرعتتان را تنظیم کنید.
- پس از برخورد شدید با یک مانع، در شرایط امن، از جاده خارج شوید و بایستید. قبل از حرکت، تایرها و دور چرخ‌ها را بررسی کنید تا صدمه ندیده باشند.
روی قسمت عقب صندلی بنشینید و به‌آرامی روی جایگاه پاها بایستید تا از روی مانع عبور کنید.
مشکلات مکانیکی
در تعمیرات و نگهداری موتورسیکلتتان باید منظم باشید تا مانع مشکلات مکانیکی اورژانسی شوید. با انجام این اقدامات می‌توانید از بسیاری از مشکلات مکانیکی جلوگیری کنید.
گیرکردن اهرم گاز
یکی از مشکلات مکانیکی، گیرکردن اهرم گاز است. در این زمان راننده باید سریع فکر کند تا راه‌حلی پیدا کند. اگر اهرم گاز گیر کند، مراحل زیر را دنبال کنید:
- اهرم کلاچ را فشار دهید، از سوئیچ خاموش‌کردن اضطراری موتور استفاده کنید.
- محل امنی برای توقف پیدا کنید.
- علامت دهید و با ایمنی از جاده خارج شوید.
- به‌تدریج از ترمزها استفاده کنید.
- هنگام توقف، چراغ‌های خطر را فعال کنید (اگر موتورسیکلت مجهز به این قطعه است).
- تا زمانی که مشکل برطرف نشده است، دوباره رانندگی نکنید.
لرزش در چرخ‌ها
لرزش به معنی تکان‌خوردن چرخ جلو از یک طرف به طرف دیگر است. دلایل احتمالی لرزش در چرخ‌ها عبارتند از:
- فشار نامناسب تایر یا تایرها
- خم‌شدن چرخ‌ها یا رینگ‌ها
- ترازنبودن چرخ‌ها
- به‌سرعت شتاب‌گرفتن
- محکم نگه‌داشتن دستگیره‌های فرمان
- شل‌شدن پرّهی چرخ‌ها یا کشش نامناسب پرّهی چرخ‌ها
- نصب اشتباه محافظ باد
- توزیع بار نابرابر
- رانندگی با سرعتی بیشتر از توانایی موتورسیکلت
اگر در چرخ جلوی موتورسیکلت لرزش ایجاد شود، طبق این مراحل عمل کنید:
- ترمزها نگیرید.
- به‌تدریج گاز را رها کنید و سرعت را کم کنید.
- درصورت امکان علامت دهید و به‌صورت ایمن از جاده خارج شوید.
- وقتی سرعت موتورسیکلت به‌قدر کافی کاهش یافت، بااحتیاط ترمز بگیرید تا متوقف شوید.
- چراغ‌های خطر را فعال کنید.
- برای برطرف‌کردن مشکل تصمیم بگیرید. اگر امکان حل مشکل در همان زمان وجود ندارد، قبل از شروع رانندگی از مکانیک متخصص بخواهید موتورسیکلت را بررسی کند.
پنچرشدن لاستیک
اگر یکی از تایرها به‌طور غیرمنتظره پنچر شود، نیاز به عکس‌العمل سریع برای حفظ کنترل موتورسیکلت دارید. شاید صدای ترکیدن تایر را نشنوید، اما می‌توانید با تغییر مسیر دسته‌های موتورسیکلت، از پنچری لاستیک آگاه شوید. پنچری لاستیک بر کنترل و جهت حرکت فرمان تأثیر می‌گذارد، به‌ویژه اگر مربوط‌به لاستیک جلو باشد. اگر تایر جلوی موتورسیکلت به‌طور ناگهانی پنچر شود، فرمان سنگین یا سفت خواهد شد.
- دستگیره را محکم نگه دارید و سعی کنید فرمان مستقیم باشد.
- ترمز نگیرید.
- اهرم گاز را شل کنید.
- وزن خود را روی قسمت عقب صندلی منتقل کنید.
- وقتی شرایط ایمن است، به لاین سفر جاده حرکت کنید و از جاده خارج شوید.
- بااحتیاط ترمز جلو را بگیرید تا در محلی امن به‌تدریج توقف کنید.
- چراغ‌های خطر را فعال کنید (اگر مجهز به این قطعه است)
اگر تایر عقب موتورسیکلت به‌طور ناگهانی پنچر شود، عقب موتورسیکلت از یک طرف به طرف دیگر حرکت خواهد کرد.
- دستگیره را محکم نگه دارید و سعی کنید فرمان مستقیم باشد.
- ترمز نگیرید.
- اهرم گاز را به‌آرامی شل کنید.
- موقعیت خود را روی موتورسیکلت حفظ کنید.
- وقتی شرایط ایمن است، به سمت لاین سفر جاده حرکت کنید و از جاده خارج شوید.
- بااحتیاط ترمز عقب را بگیرید تا در محلی امن به‌تدریج توقف کنید.
- چراغ‌های خطر را فعال کنید (اگر مجهز به این قطعه است)
اجسام پرتاب‌شده به‌سمت موتورسوار
حشرات، سنگ‌ریزه‌ها و آشغال‌هایی که از سمت وسایل نقلیه‌ی دیگر به سمت موتورسوار پرتاب می‌شوند، ممکن است هنگام رانندگی با شما برخورد کنند. درصورت امکان، رانندگی خود را تنظیم کنید تا از خطرات احتمالی دور بمانید.
شما باید همیشه از محاظ چشم و صورت مناسبی استفاده کنید (به فصل 2 رجوع کنید). اگر از محافظ صورت استفاده نکنید، ممکن است اشیاء پرتاب‌شده در هوا نگذارند شما واضح ببینید. حتی می‌توانند باعث درد شدید یا ازبین رفتن بینایی شوند. یک موتورسیکلت دارای محافظ باد، محافظت بیشتری در برابر اشیاء پرتاب‌شده در هوا در مقایسه با دیگر موتورسیکلت‌ها دارد.
حشرات می‌توانند باعث کثیف‌شدن لبه یا لنز‌های محافظ صورت شوند و سنگ‌های پرتاب‌شده نیز ممکن است باعث ترک‌خوردن محافظ شوند. ترک‌خوردگی دید را مختل می‌کند. اگر نمی‌توانید واضح ببینید، بر کنترل موتورسیکلت تمرکز کنید. وقتی شرایط امن است، به لاین سفر حرکت کنید و از جاده خارج شوید. در محلی امن توقف کنید و مشکل را برطرف کنید. هرگز سعی نکنید هنگام حرکت مشکل را برطرف کنید.
درصورت مواجهه با اشیاء معلق در هوا، فاصله‌ی خود را با وسیله‌ی نقلیه‌ی جلویی افزایش دهید.
حیوانات
رفتار حیوانات قابل‌پیش‌بینی نیست. اگر حیوانی نزدیک جاده است، سرعتتان را کم کنید و آماده‌ی تغییر مسیر یا توقف باشید. هشیار باشید که حیوانات در زمان طلوع و غروب آفتاب فعال‌تر هستند.
موتورسیکلت برای برخی از سگ‌ها جذاب است. اگر سگی از جلو یا طرفین به‌سمت موتورسیکلت شما دوید، سرعت را کاهش دهید و دنده را کم کنید. سپس، وقتی سگ نزدیک شد، شتاب بگیرید تا فاصله بگیرید. هر دو پای خود را روی جایگاه پاها نگه دارید تا کنترل موتورسیکلت را حفظ کنید.