بخش چهارم

بخش چهارم (قوانین جاده­ای)

در این بخش

• درک تقاطع­ ها

– راهنما زدن.
– انواع تقاطع­ ها.
– توقف در تقاطع­ ها.
– حق تقدم در تقاطع ­ها.

• استفادۀ صحیح از خطوط

– باید از کدام لاین استفاده کنید.
– دنباله‌ روی خطوط.
– گردش به خطوط.
– خطوط ویژه.
– رفتن به یک خط.
– عبوری.
– ادغام شونده.
– ورودی و خروجی بزرگ‌ راه و آزادراه­ ها.
– بن‌بست ­ها.
– نواحی گردش.

• قوانین و نکته ­های پارک کردن

درک تقاطع ­ها

راهنما زدن

• گردش به راست و چپ
• تعویض خط
• پارک
• کنار زدن یا وارد جاده شدن از شانه

انواع تقاطع­ ها

تقاطع ­های کنترل شده

تقاطع­ های کنترل نشده

توقف در تقاطع ­ها

قوانینی برای ایستادن در تقاطع­هایی که مجبور به توقف هستید وجود دارند.

حق تقدم در تقاطع ­ها

تقاطع­ های کنترل شده توسط چراغ راهنمایی و رانندگی

چراغ قرمز:

چراغ سبز:

سبز یعنی تنها وقتی که تقاطع خالی‌ست و می‌توانید، به مسیر ادامه دهید.

• چراغ سبز به انتها رسیده: چراغ سبزی‌ست که طی زمان طولانی سبز بودن دیگر در حال تبدیل به زرد است. اگر ندیدید که چراغ سبز شود، احتمالاً قدیمی شده است. به سرنخ­های دیگر نیز توجه کنید:

• نقطۀ بدون برگشت: با نزدیک شدن به چراغ سبز– سرعت، شرایط جاده و ترافیک پشت سرتان را مدنظر قرار دهید – در نقطه­ای تصمیم به توقف می‌گیرید که دیگر توقف ایمن امکان­پذیر نیست. به این موقعیت گاهی نقطۀ بدون برگشت گفته می­شود. وقتی به این نقطه رسیدید حتی با تغییر چراغ به زرد نیز به مسیر ادامه دهید. باید به درستی پیش‌بینی کنید که وقتی در تقاطع هستید چراغ قرمز نشود.
• چراغ تازه سبز شده: چراغی‌ست که به تازگی سبز شده است. پیش از اینکه تقاطع را بررسی نکرده و مطمئن نشده ­اید که ایمن است به جلو حرکت نکنید.
• گردش به چپ با چراغ سبز: وقتی به چپ گردش می­کنید، تا وقتی که فضای ایمن برای گردش شما ایجاد شود باید حق تقدم را به وسایل نقلیۀ در حال حرکت بدهید.

چراغ زرد:

چراغ سبز چشمک ­زن:

راهنمای گردش به چپ:

راهنمای گردش به چپ جدا از هم:

راهنمای گردش به چپ در چراغ­های راهنمایی و رانندگی معمولی:

پیکان سبز چشمک­زن اجازۀ گردش به چپ را به شما می­دهد که در مواقع حرکت ترافیک به چراغ قرمز تبدیل می­شود.

وقتی پیکان سبز خاموش می­شود، و تنها چراغ سبز معمولی روشن است، باید پشت تقاطع بایستید. اما باید سمت راست خیابان را در اختیار خودروهای عبوری و عابران پیاده بگذارید.

گاهی این پیکان­های سبز تنها در مواقعی که ترافیک حجم بالایی دارد عمل می­کنند.

چراغ قرمز چشمک ­زن:

چراغ چشمک ­زن قرمز یعنی اینکه باید کاملاً توقف کنید. پس از توقف، اگر ورود به تقاطع ایمن باشد می‌توانید به آن وارد شوید.

تقاطع های کنترل شده با تابلوی توقف

تابلوی توقف همیشه به این معنی‌ست که باید کاملاً توقف کنید. وقتی توقف کردید، به دقت تقاطع را بررسی کنید. ایستادن یا ادامه دادن مسیر به نوع تقاطع و حرکت خودروهای عبوری اطراف شما بستگی شما دارد.

توقف­ های دوطرفه:

این رانندگان به طور هم‌زمان به تقاطع با  توقف دوطرفه رسیده­اند. رانندۀ خودروی آبی می­خواهد به چپ بپیچد. رانندۀ خودروی زرد می­خواهد مسیر مستقیم را ادامه دهد. حق تقدم با کدام خودرو است؟

تابلوهای توقف چهارطرفه:

وقتی در هر چهار طرف خیابان تابلوی توقف وجود دارد:

• اولین خودرویی که به تقاطع می­رسد و کاملاً متوقف می­شود باید اول به مسیر ادامه دهد.
• وقتی دو وسیلۀ نقلیه با هم به تقاطع می­رسند، وسیلۀ نقلیه­ای که در سمت راست قرار دارد باید اول به مسیر ادامه دهد.
• اگر دو وسیلۀ نقلیه که از رو‌به‌روی هم می­آیند هم‌زمان به تقاطع برسند، وسیله­ای که قصد گردش به چپ دارد باید حق تقدم را به خودرویی که قصد ادامۀ مسیر مستقیم را دارد بدهد.

تقاطع­ های کنترل شده با تابلو حق تقدم

میدان­ها

میدان­ها عموماً در نواحی مسکونی دیده می­شوند.

وقتی از میدان استفاده می­کنید:

• با نزدیک شدن به میدان از سرعت خود بکاهید.
• از هر تابلوی کنترل ترافیکی مانند حق تقدم یا توقف پیروی کنید. اگر هیچ تابلوی کنترل ترافیکی وجود نداشت، با آن مانند تقاطع­های کنترل نشده برخورد کنید.
• حق تقدم را به وسایل نقلیۀ داخل میدان بدهید. اگر وسیلۀ نقلیۀ دیگری هم‌زمان با شما به میدان رسید، حق تقدم را به وسایل نقلیۀ سمت راست خود بدهید.
• میدان را به سمت راست دور بزنید (این جهت خلاف عقربه­های ساعت خواهد بود).

برای ورود به میدان باید به راست بپیچید و برای خروج نیز باید دوباره به راست بپیچید. حق تقدم را به خودروهایی که پیش از شما داخل میدان هستند بدهید. اگر وسیلۀ نقلیۀ دیگری هم‌زمان با شما به میدان رسید، حق تقدم را به وسایل نقلیۀ سمت راست­تان بدهید.

میدان­های بزرگ

وقتی از میدان استفاده می­کنید:

• پیش از اینکه وارد میدان شوید مطمئن باشید مقصدتان کجاست و به خط درست برای این‌کار وارد شوید. تابلوهای استفاده از خطوط یا نشانه­گذاری­های جاده خط ترافیکی مورد نیاز شما برای این­کار را نمایش می­دهند.
  اگر می­خواهید به چپ بپیچید، مطمئن شوید در خط درست قرار گرفته­اید. اگر می­خواهید به راست بپیچید، از خط سمت راست استفاده کنید. اگر می­خواهید مستقیم ادامه دهید، ممکن است از خط راست یا چپ استفاده کنید.
• با نزدیک شدن به میدان سرعت خود را کاهش دهید.
• حق تقدم را به عابرین پیاده که در حال عبور از خط عابر پیادۀ قبل از میدان هستند بدهید.
• حق تقدم را به وسایل نقلیۀ داخل میدان بدهید.
• در خلاف عقربه­ های ساعت میدان را دور بزنید. در میدان خط حرکت را تغییر ندهید.
• کنار وسایل نقلیۀ بزرگ مانند کامیون‌ها­ و اتوبوس­ها در میدان رانندگی نکنید. ممکن است به خط حرکتی بیش از خط حرکت خود برای عبور از میدان نیاز داشته باشند.
• اگر از خط سمت چپ وارد میدان شدید، در آن باقی بمانید. می­توانید مستقیم به مسیر ادامه داده یا از آن خط به سمت چپ بپیچید.
• قبل از خروج راهنمای راست بزنید.

---

تفاوت بین میدان (Traffic circle) میدان بزرگ (Roundabout) در اندازۀ آن‌هاست، در فارسی از هر دوی آن‌ها به‌عنوان میدان یاد می­شود. گاهی این کلمه را پیچ یا گریز نیز معنی کرده­اند.

وقتی از میدان خارج می­شوید، آمادۀ دادنِ حق تقدم به عابرین پیاده­ای که روی خط عابر پیاده در نقطه خروجی شما هستند باشید.

وقتی به میدان میرسید سرعت خود را کم کرده و حق تقدم را به وسایل نقلیه داخل میدان دهید. در همان خطی که در آن به میدان نزدیک شده­اید بمانید.

در مثال بالا، خودروی  قرمز از جنوب و روی خط راست، پس از رعایت حق تقدم به میدان وارد شده است. راننده یا باید از خروجی شرقی به راست برود یا مستقیم به حرکت ادامه داده و از خروجی شمالی خارج شود.

تریلر از شرق و روی خط چپ وارد میدان شده و می­خواهد از خروجی جنوبی خارج شود. توجه داشته باشید که به علت طول تریلر، بخشی از تریلر روی خط راست است، و از روی خط راست از میدان خارج می­شود.

رانندۀ خودروی سبز باید حق تقدم را به تریلری که از قبل وارد میدان شده است بدهد.

ورود به جادۀ اصلی

وقتی قصد خروج از کوچه، خیابان یا پارکینگ و ورود به جادۀ اصلی را دارید، قبل از محل یا خط کشی عابر پیاده توقف کنید. سپس با احتیاط خارج شوید، منتظر ایجاد فضای ایمن برای این کار بمانید.

استفادۀ صحیح از خطوط

باید از کدام خط استفاده کنید؟

وقتی در آزادراهی با بیش از دو باند در هر طرف هستید، باید در باند وسط یا یکی از باندهای سمت راست حرکت کنید. این کار باند چپ را برای دیگر وسایل نقلیه با سرعت بالاتر آزاد می­گذارد.

دنباله ­روی خطوط :

قبل از اینکه گردش به طرفین انجام دهید، باید وسیلۀ نقلیۀ خود را به باند مناسب ببرید. سپس وقتی گردش خود را کامل کنید در باند درست قرار می‌گیرید. گاهی به این عمل، دنباله ­روی خطوط گفته می­شود.

گردش به راست

تصویر زیر چگونگی دنباله ­روی خطوط برای گردش به راست را نشان می­دهد.

برخی تقاطع ­ها دارای خطوط حق تقدم مخصوص برای گردش به راست هستند. برای گردش به راست به این باند وارد شده و منتظر شوید تا فضای خالی برای گردش کامل به وجود آید.

گردش به چپ

برای گردش به چپ، گاهی فهمیدن اینکه باید به کدام لاین وارد شوید سخت است. این تصاویر دنباله­ روی خطوط درست برای گردش به چپ در چهارراه­های مختلف را نشان می­دهند.

گردش به چپ از خیابان دو طرفه به خیابان دو طرفه: وسیلۀ نقلیه را به باند وسط برده و به آرامی روی قوس نیم­دایره حرکت کنید و وارد باند وسط خیابان متقاطع شوید.

گردش به چپ از خیابان یک طرفه به خیابان دو طرفه: از باند چپ به باند وسط بپیچید.

گردش به چپ از خیابان یک طرفه به خیابان یک طرفه: از باند چپ به باند چپ بپیچید.

خطوط گردش به طرفین

برخی جاده­ها دارای خطوط مخصوص برای گردش به طرفین هستند. با نزدیک شدن به تقاطع ­ها، همیشه تابلوها و نشانه ­گذاری­ها را برای اطمینان از بودن در باند مناسب گردش یا ادامۀ مسیر مستقیم بررسی کنید.

باندهای گردش چندگانه

در چهارراه­های بزرگ و پیچیده، ممکن است بیش از یک باند گردش به چپ یا راست وجود داشته باشد. با دقت به نشانه­ گذاری­های آسفالت، تابلو­ها و راهنماهای استفاده از باند توجه کنید. این موارد به شما می­گویند چه کار کنید.

باند­های گردش به چپ دوطرفه

رانندگان هر دوطرف برای گردش به چپ از این باند استفاده می­کنند. مطمئن شوید پیش از وارد شدن به این باند فضای کافی وجود داشته باشد. مراقب ترافیک ورودی از طرف مقابل نیز باشید.

گردش به طرفین در میانۀ مسیر

دورزدن

اگر بفهمید که مسیری که انتخاب کرده­اید اشتباه است ممکن است دور بزنید. دوربرگردان­ها گاهی بسیار خطرناک هستند. در موارد زیر دور زدن غیرقانونی‌ست:

• اگر با ترافیک عبوری تداخل داشته باشد.
• در پیچ­ها.
• رو یا نزدیک ستیغ تپه­ها، جایی که دیگر وسایل نقلیه دورتر از ۱۵۰ متر، شما را نمی­بینند.
• وقتی که تابلویی دورزدن را ممنوع می­کند.
• در تقاطعی که چراغ راهنمایی و رانندگی وجود دارد.
• در مناطق تجاری، به‌جز در تقاطع­هایی که چراغ راهنمایی و رانندگی ندارند.
• جایی که شهرداری طبق قانون دور زدن را ممنوع کرده است.

وقتی تصمیم به دور زدن گرفتید، به گزینه­های جایگزین فکر کنید، مثلاً دور زدن یک بلوک ساختمانی یا ادامۀ مسیر در کنار جاده برای رسیدن به جایی که گردش به طرفین ایمن­تر است.

خطوط ویژه

خطوط ویژه وسایل نقلیه پرسرنشین

رانندۀ خودروی آبی، تابلوی هشدار وجود یک خط ویژه در خیابانی که می­خواهد به آن بپیچد را می­بیند. راننده باید به باند کنار خط ویژه بپیچد مگر اینکه رانندگی در خط ویژه موردی نداشته باشد.

برای گردش به راست در خیابانی با خط ویژه، در جایی که اجازۀ ورود به خط را برای گردش به راست دارید با احتیاط به آن وارد شوید.

خطوط ویژۀ اتوبوس

خط ویژۀ اتوبوس را با تابلوی دارای یک لوزی و تصویر اتوبوس تشخیص خواهید داد. تنها اتوبوس ­ها و گاهی دوچرخه‌سواران اجازۀ استفاده از خطوط نشانه­گذاری شده با این تابلوها را دارند.

ون­ها (وسایل نقلیه با شش سرنشین و بیشتر) در صورتی می­توانند از این خط استفاده کنند که روی تابلو (اجازۀ ورود ون) داده شده باشد.

خطوط ویژۀ دوچرخه

خطوط دوچرخه مخصوص دوچرخه‌سواران است. گاهی برای گردش به راست یا کنار زدن باید از روی خط ویژۀ دوچرخه عبورکنید. برای انجام این کار با احتیاط عمل کنید. قوانین خطوط ویژۀ دوچرخه به شرح زیر هستند:

• روی خط ویژۀ دوچرخه رانندگی، توقف و پارک نکنید.
• تنها وقتی می­توانید از روی خط عبور کنید که خطوط سفید به شکل خط‌ چین وجود داشته یا بخواهید به خیابان وارد یا از آن خارج شوید.

ورود به یک باند

سبقت گرفتن

اگر می­خواهید سبقت بگیرید، مطمئن باشید می­توانید قانونی و بدون خطر آن را انجام دهید:

• تنها در جاده­ هایی که دارای دو باند یا بیشتر هستند، یا رانندۀ جلویی قصد گردش به چپ را دارد، از راست سبقت بگیرید. از شانۀ جاده برای سبقت گرفتن استفاده نکنید.
• تنها وقتی که ایمن است و نشانه ­گذاری­های خطوط اجازه می­دهند از چپ سبقت بگیرید.
• وقتی سبقت می­گیرید در محدودۀ سرعت مجاز حرکت کنید.
• مطمئن شوید که نشانه­ گذاری جاده اجازۀ سبقت را به شما می­دهد. برای اطلاعات بیشتر، بخش ۳، تابلوها، راهنماها و نشانه گذاری­های جاده‌ای را ببینید.

خطوط سبقت

برخی بزرگراه­ ها خطوط مخصوص سبقت دارند. این خطوط به وسایل نقلیۀ آهسته ­تر اجازه می‌دهد به راست حرکت کنند تا وسایل نقلیۀ سریع‌تر بتوانند به راحتی از چپ سبقت بگیرند.

یک تابلو، فاصله با خط سبقت بعدی را به شما اعلام می­کند. اگر قصد سبقت گرفتن ندارید به راست برانید.

یک تابلو جایی که خط سبقت تمام می­شود را به شما علام می­کند. وسایل نقلیه در خط حرکت و خط سبقت باید پیش از پایان یافتن خط سبقت با هم یکی شوند.

یکی شدن (ادغام)

این تابلو به شما می­گوید که خط سمت راست در حال پایان یافتن است.

اگر در خطی هستید که در حال اتمام است، باید خط حرکت خود را تغییر دهید. سرعت خود را ثابت کرده، با سرعت مجاز حرکت کنید و منتظر فاصلۀ ایمن در دیگر خط بمانید.

اگر در خطی رانندگی می­کنید که خط کناری آن به زودی به پایان می­رسد، با تنظیم سرعت یا تغییر خط حرکت، به ترافیک در حال ادغام کمک کنید.

ورودی و خروجی بزرگ‌راه و آزادراه­ ها

این خطوط برای کمک به ورود و خروج ایمن شما به آزادراه طراحی شده ­اند.

تعداد خودروهای ورودی از روی رمپ به آزادراه را کنترل می­کند.)

• وقتی روی رمپ ورودی هستید، ترافیک آزادراه را برای پیدا کردن فضای ایمن بررسی کنید.
• خط سرعت با خط سفید ممتد از بقیۀ جاده جدا شده است. از این خط برای رساندن سرعت خود به سرعت ترافیک عبوری در آزادراه استفاده کنید.
• ناحیۀ ادغام با خط چین سفید از بقیۀ آزادراه جدا شده است. از این  ناحیه برای پیدا کردن فضای مناسب به منظور ادغام در ترافیک آزادراه استفاده کنید. آگاه باشید که در برخی از آزادراه ­ها، دوچرخه­ ها نیز تردد دارند، پس مواظب پیچیدن جلوی دوچرخه‌سواران باشید.

ورودی آزادراه فاصلۀ کوتاهی برای رساندن سرعت به سرعت وسایل نقلیه داخل آزادراه ایجاد می­کند. ترافیک آزادراه را مشاهده کنید، مطمئن شوید فضای کافی برای ورود دارید، راهنما بزنید و سپس وارد ترافیک عبوری شوید.

خروج

خط خروج به شما اجازۀ خارج شدن از آزادراه و کاهش سرعت را می­دهد.

برای خروج راهنما بزنید، تا وقتی که وارد خروجی نشده ­اید سرعت خود را ثابت نگه دارید. سپس به آرامی برای ورود به جاده ­هایی با سرعت کم‌تر، سرعت خود را کم کنید.

راهکارها: تواضع آزادراهی

وقتی در خط راست یک آزادراه رانندگی می­کنید، دیگر رانندگان ممکن است سعی کنند از خط ادغام به ترافیک عبوری وارد شوند. پیدا کردن فضای ایمن همیشه راحت نیست. از این نکات برای کمک به ادغام راحت‌تر آن‌ها استفاده کنید:

• به خط چپ بروید (اگر ایمن است) تا فضای کافی برای ادغام آن‌ها ایجاد شود.
• سرعت خود را تنظیم کنید تا فضای ایمن کافی برای رانندگان ورودی ایجاد شود.

بن‌بست (Cul – de-sacs)

دور زدن

گاهی با انجام تعدادی نیم­دور زدن می­توانید در تقاطع­ ها یا در بن‌بست­ ها دور بزنید. همچنین ممکن است بتوانید از دوربرگردان، دور دو فرمانه (دونقطه­ای) یا دور سه فرمانه بزنید.

دور دو فرمانه با توقف در کنار جاده، دنده‌عقب در خیابان اصلی و سپس گردش به خیابان متقاطع انجام می­شود.

دور سه فرمانه با پیچیدن تند در میانۀ یک بلوک مسکونی و توقف قبل از پیچ انجام می­شود. برای کامل کردنِ دور سه فرمانه به سمت راست دنده عقب بگیرید و سپس به خیابان با مسیر مخالف رانندگی کنید.

برای هردوی این دورهای دو و سه فرمانه، باید مطمئن باشید خودرویی نیست و شرایط برای انجام این کار ایمن است.

قوانین و نکات پارک کردن

در موارد زیر پارک کردن غیرقانونی‌ست:

• در پیاده ­رو­ها و بلوارها.
• در ورودی هر مسیر، خط دنده عقب و تقاطعی.
• در پنج متری شیر آتش­نشانی (از پیچ کنار شیر اندازه­گیری شده است).
• در شش متری خط عابر پیاده یا تقاطع.
• در شش متری تابلوی توقف یا چراغ راهنمایی و رانندگی.
• در ۱۵ متری نزدیک­ترین خط ریلی متقاطع با جاده.
• در خطوط ویژۀ دوچرخه.
• روی پل یا تونل بزرگ‌راهی.
• در جایی که وسیلۀ نقلیۀ شما جلوی یک تابلوی ترافیکی را بگیرد.
• جایی که تابلو توقف را ممنوع کند، یا در جایی که جدول به رنگ زرد یا قرمز رنگ شده است.
• در محل پارک معلولین، مگر اینکه کارت اجازۀ پارک در محل پارک معلولین را داشته باشید و یک معلول را در خودرو حمل کنید.

به شکل موازی و در ۳۰ سانتی متری (یک فوت) جدول پارک کنید. اگر در سراشیبی پارک کردید، لاستیک­ها را بچرخانید تا ماشین به ترافیک در حال حرکت سر نخورد. چرخ­ها را به شکل زیر بچرخانید:

• در سربالایی بدون جدول یا سراشیبی با یا بدون جدول.
• در سربالایی با جدول.

ترمز دستی را بکشید و ماشین را در دنده بگذارید:

• جعبه دندۀ اتوماتیک را در «دندۀ پارک» بگذارید.
• در جعبه دندۀ استاندارد، اگر رو به سراشیبی پارک کرده‌اید دنده را در دنده عقب و اگر در سطوح صاف یا سربالایی هستید در دندۀ یک بگذارید.