یکی از مشکلاتی که سر راه آن دسته از متقاضیان تحصیل در دانشگاههای خارج از کشور است که در دانشگاههای دولتی و به صورت روزانه تحصیل کردهاند، مسئله آزادسازی مدرک تحصیلی یا لغو تعهد آموزش رایگان است. روشهایی وجود دارد که میتوانید برای لغو تعهد آموزش رایگان از آنها استفاده کنید. بسته به شرایط میتوانید یکی از این روشها را برای آزادسازی مدارک دانشگاهی خود به کار ببرید. در این مقاله راجع به روشهای لغو تعهد آموزش رایگان توضیحاتی ارائه میشود که میتواند برایتان مفید باشد. در ادامه با تراست همراه باشید.
لغو تعهد آموزش رایگان چیست
اگر در دانشگاههای دولتی به صورت روزانه تحصیل کرده باشید در زمان ثبتنام در دانشگاه فرمی را امضا کردید که شما رو ملزم میکند بسته به سهمیه منطقه قبولی خود، به میزان ضریب سالهای تحصیل خود در دانشگاه، تعهد خدمت به کشور داشته باشید. این ضریب به سهمیه و منطقه قبولی شما بستگی دارد. در واقع به دلیل آموزش رایگان دانشگاه به شما، تعهد خدمت از شما گرفته میشود. این تعهد به خدمت به این معناست که برای دریافت مدرک دانشگاهی خود، کار دشواری پیش رو دارید! برای این که بتوانید از دانشگاهی خارجی پذیرش بگیرید باید مدرک یا مدارک دانشگاهی قبلیتان را به دانشگاه مورد نظر ارائه دهید پس راه گریزی برای دریافت مدرک دانشگاهیتان ندارید!
لغو تعهد آموزش رایگان روشهایی دارد که متناسب با شرایطتان میتوانید روش مناسب را انتخاب کنید. 3 روش مرسوم برای لغو تعهد آموزش رایگان و آزاد سازی مدرک دانشگاهی وجود دارد.
- روش اول: پرداخت هزینه و خرید مدارک دانشگاهی
- روش دوم: گرفتن نامه عدم کاریابی
- روش سوم: رد کردن سابقه بیمه به عنوان تعهد خدمت
در ادامه هر کدام از این روشها تشریح میشوند:
روش پرداخت هزینه و خرید مدارک دانشگاهی برای لغو تعهد آموزش رایگان

میتوان گفت که سادهترین و در عین حال پرخرجترین روش برای لغو تعهد آموزش رایگان، پرداخت هزینه آزاد کردن مدارک تحصیلی دانشگاههایی است که در آنها تحصیل کردهاید. برای این که بتوانید مدرک دانشگاهی خود را از این طریق آزاد کنید، ابتدا باید کاملا با دانشگاه خود تسویه کنید و هیچ بدهی به دانشگاه نداشته باشید. هزینه آزادسازی مدرک دانشگاهی یا لغو تعهد آموزش رایگان به عوامل زیر بستگی دارد:
- مقطع تحصیلی (کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری)
- سهمیه منطقهای کنکور (منطقههای 1، 2، 3)
- میزان سابقه کار (هر چقدر بیمه کاری بیشتری برایتان رد شده باشد، هزینه آزادسازی مدرکتان کمتر میشود)
- گروه تحصیلی (فنی و مهندسی، علوم پایه، پزشکی، انسانی، هنر و …)
- سال شروع و سال پایان مقطع تحصیلی مورد نظر
البته برای استفاده از تخفیفات مربوط به سابقه کاری، باید بدانید که رد شدن بیمه در طول دوران تحصیل تاثیری در هزینه آزادسازی مدارکتان ندارد و اگر پس از دوران تحصیل، سابقه کاری همراه با بیمه داشته باشید، هر مقدار که برایتان بیمه رد شده باشد از هزینه خرید مدرکتان کم میشود. هزینه آزاد کردن یا خرید مدارک دانشگاهی هر ساله تغییر میکند. برای مشاهده این هزینهها میتوانید به سایت امور دانشجویان وزارت علوم مراجعه کنید.
روش گرفتن نامه عدم کاریابی برای لغو تعهد آموزش رایگان
این روش تقریبا هزینهای برایتان ندارد ولی مقداری زمان بر است. برای این که بتوانید از این طریق تعهد آموزش رایگان خود را لغو کنید، باید شرایط زیر را داشته باشید:
- حداقل یک سال تمام از تاریخ فارغالتحصیلی تان گذشته باشد.
- اگر آقا هستید باید حداقل یک سال تمام از دریافت کارت پایان خدمت یا کارت معافیت دائمتان نیز گذشته باشد.
- حداقل 6 ماه از تاریخ ثبتنامتان در موسسه کاریابی گذشته باشد.
- سابقه کاری که در آن برایتان بیمه رد شده باشد، نداشته باشید.
- نباید در مقاطع تحصیلی بالاتر در حال تحصیل باشید (مثلا برای آزاد کردن مقطع کارشناسی نمیتوانید دانشجوی کارشناسی ارشد باشید).
- حداکثر 6 ماه پس از زمان فارغالتحصیلی مهلت دارید که در موسسه کاریابی ثبتنام کنید.
- در صورتی که آقا هستید، حدااکثر 1 سال از زمان صدور کارت پایان خدمت یا معافیت دائم، فرصت ثبتنام در موسسه کاریابی را دارید.
توجه داشته باشید که بر اساس رای دیوان عدالت اداری مورخ 1398/08/28، دو محدودیت زمانی اخیر ابطال شده است ولی ظاهرا با وجود لازم الاجرا بودن، به آن عمل نمیشود. بهتر است در این مورد از موسسات کاریابی یا از مشاوران ما در تراست پرس و جو کنید؛ شاید عمل به این رای دیوان عدالت اداری در دستور کار موسسات کاریابی قرار گرفته باشد.
در صورتی که پس از گذشت 6 ماه از درخواست یافتن شغل از موسسه کاریابی، موسسه نتواست هیچ موقعیت شغلی متناسب با تخصص و رشته تحصیلی شما پیدا کند، نامه عدم کاریابی برایتان صادر میشود. پس از صدور این نامه باید مراحل اداری زیر را طی شود تا تعهد تحصیل رایگانتان لغو شود:
- اعلام نتیجه عدم کاریابی به اداره کار، تعاون و رفاه اجتماعی شهرستان مورد نظر از موسسه کاریابی
- اعلام نتیجه بررسی به اداره کار کل استان پس از بررسی و کنترل مدارک و شرایط
- مکاتبه اداره کار کل استان با دانشگاه محل تحصیلتان و لغو تعهد خدمت
توجه داشته باشید که با نامه عدم کاریابی میتوانید مدارک دانشگاهی تمام مقاطع تحصیلی خود را آزاد کنید. مثلا اگر فارغالتحصیل مقطع کارشناسی ارشد باشید، با دریافت نامه عدم کاریابی میتوانید مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را آزاد کنید.
دقت داشته باشید که موسسات کاریابی و مشاوره شغلی غیر دولتی، مجاز نیستند که بابت انجام مکاتبات لغو تعهد خدمت متقاضیان، هیچ وجهی از شما دریافت کنند.

روش رد کردن سابقه بیمه به عنوان تعهد خدمت برای لغو تعهد آموزش رایگان
روش دیگری که میتوانید برای آزاد کردن مدارک تحصیلی خود استفاده کنید، انجام خدمتی است که متعهد شدهاید آن را انجام دهید. در این روش میتوانید پس از اتمام دوره تحصیل در شغلی مشغول به کار شوید که برایتان بیمه رد شود و مدت زمانی که بیمه برایتان رد میشود به عنوان مدت خدمت برای لغو تعهد آموزش رایگان شما در نظر گرفته میشود. میزان تعهد خدمت برای هر فارغالتحصیل متفاوت است و بستگی به عوامل زیر دارد:
- مقطع تحصیلی (کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری)
- نوع سهمیه ورود به دانشگاه (منطقه1،2،3، شاهد، رزمندگان و آزاد)
مثلا اگر فارغالتحصیل مقطع کارشناسی از منطقه 1 باشید و با سهمیه ایثارگری وارد دانشگاه شده باشید، متعهد هستید که برابر با تعداد سالهای تحصیل خود یعنی به طور معمول 4 سال خدمت کنید یا اگر دانش آموخته مقطع کارشناسی از منطقه 2 باشید و با سهمیه مناطق وارد دانشگاه شده باشید، باید دو برابر زمان تحصیلتان در مقطع کارشناسی یعنی به طور معمول 8 سال خدمت کنید. برای این که از مدت تعهد خدمت خود باخبر شوید، به گواهی موقت خود نگاهی بیندازید.
توجه داشته باشید که برای آقایان، مدت زمان خدمت سربازی به عنوان زمان تعهد محاسبه میشود و از تعداد سال های تعهدتان کم میشود. البته باید با پرداخت حق بیمه برای مدت خدمت سربازی، این مدت را به مدت بیمه کاری خود اضافه کنید.
برای آزاد کردن مدارک دانشگاهی با استفاده از روش رد کردن سابقه بیمه باید توجه داشته باشید که اگر مثلا در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد به صورت روزانه در دانشگاههای دولتی تحصیل کردهاید و همچنین مدتی سابقه بیمه پس از اتمام دوره تحصیل دارید، ابتدا باید با سابقه بیمه تان، مدرک کارشناسی خود را آزاد کنید و هر چه از بقیه سابقه بیمهتان اضافه آمد، برای آزاد کردن مدرک کارشناسی ارشد خود استفاده کنید. اگر میزان سابقه بیمه تان آن قدر نبود که بتوانید مدرک کارشتاسی ارشد خود را آزاد کنید، میتوانید هزینه مدت خدمت باقی مانده را به صورت نقدی بپردازید و مدرک کارشناسی ارشد خود را آزاد کنید.
البته معمولا متقاضیان تحصیل در خارج از کشور و پذیرش تحصیلی کانادا ، از این روش استفاده نمیکنند چون بسیار زمان بر است. مثلا برای آزادسازی مدرکهای کارشناسی و کارشناسی ارشدتان از طریق انجام تعهد خدمت ممکن است مجبور شوید تا 12 سال برای اتمام تعهدتان و تحصیل در خارج از کشور منتظر بمانید! همان طور که در روش پرداخت هزینه برای آزادسازی مدرک هم اشاره شد، هر چقدر بیشتر بیمه رد کنید، هزینه خرید مدارک تحصیلی تان کمتر میشوید بنابراین بنا به موقعیتتان میتوانید روشی ترکیبی را برای آزادسازی مدرکتان انتخاب کنید؛ یعنی میتوانید پس از اتمام تحصیل، یک سال یا چند سال مشغول به یک کار بیمه دار شوید و هزینه بقیه مدت تعهدتان را به صورت نقدی بپردازید. در این صورت زمان کمتری را برای اتمام مدت تعهد خدمتتان سپری میکنید.

برای اطلاع از اپلای حین سربازی ، روی لینک کلیک کنید.
جمعبندی
در این مقاله، 3 روش لغو تعهد آموزش رایگان یا آزادسازی مدارک دانشگاهی توضیح داده شد. بسته به شرایطی که برای انجام مقدمات تحصیل در خارج از کشور در آن قرار دارید، هر کدام از این روشها یا در صورت مقدور بودن ترکیبی از این روشها می تواند برایتان مفید باشد. مثلا ممکن است شرایط مالی را برای خریدن مدارک تحصیلی خود نداشته باشید، در این صورت میتوانید از روش گرفتن نامه عدم کاریابی یا ترکیبی از روشهای پرداخت سابقه بیمه و خرید مدرک دانشگاهی استفاده کنید. باید تمامی شرایط را بررسی کنید و درستترین راه را انتخاب کنید.
در صورتی که سوالات بیشتری در مورد لغو تعهد آموزش رایگان دارید، میتوانید به صورت تلفنی از مشاورههای رایگان مشاوران ما در تراست بهره ببرید. در ادامه به برخی از سوالات رایج پیرامون مسئله لغو تعهد خدمت یا آزادسازی مدارک دانشگاهی پاسخ داده شده است.
سوالات متداول
- آیا در صورت داشتن سابقه بیمه می توان از طریق نامه عدم کاریابی برای آزاد کردن مدرک اقدام کرد؟
خیر. حتی اگر 1 روز سابقه بیمه برایتان رد شده باشد، نمیتوانید از روش نامه عدم کاریابی برای لغو تعهد آموزش رایگان یا آزادسازی مدارکتان استفاده کنید و باید از دو روش دیگر یا ترکیبی از آن دو روش استفاده کنید.
- لغو تعهد آموزش رایگان شامل چه کسانی می شود؟
افرادی که در دانشگاههای دولتی به صورت روزانه تحصیل کرده اند، به نسبت سالهای تحصیلشان، تعهد خدمت دارند و برای آزاد کردن این مدرک دانشگاهی باید از روشهایی برای لغو این تعهد استفاده شود. فارغالتحصیلان دانشگاههای شبانه، پیام نور، غیر انتفاعی، مجازی و آزاد، تعهد خدمت ندارند.
- سابقه کار حین تحصیل تاثیری در هزینه آزادسازی مدرک یا مدت زمان سابقه بیمه برای آزادسازی مدرک دارند؟
خیر. بیمهای که پس از اتمام دوران تحصیل رد شود، هزینه آزادسازی مدرک را کاهش میدهد و از مدت سابقه بیمه برای لغو تعهد آموزش رایگان کم میکند.
- تحت چه شرایطی می توان از کارافتادگی برای لغو تعهد آموزش رایگان استفاده کرد؟
تعهدات خدمت آموزش رایگان دانش آموختگان، دانشجویان انصرافی و دانشجویان اخراجی در صورت ارائه گواهی از کار افتادگی تائید شده از شورای پزشکی دانشگاههای علوم پزشکی هر استان، لغو خواهد شد. توجه کنید که افرادی که صرفا قادر به انجام یک کار خاص نباشند، نمیتوانند از روش از کار افتادگی استفاده کنند.
- چه مدارکی برای ثبت نام در موسسات کاریابی در روش گرفتن نامه عدم کاریابی مورد نیاز است؟
- کپی گواهی موقت فارغالتحصیلی عکسدار از دانشگاهتان
- کپی شناسنامه و کارت ملی
- کپی کارت پایان خدمت یا معافیت دائم برای آقایان
- غیر از این 3 روش، راه های دیگری برای لغو تعهد آموزش رایگان وجود دارد؟
روشهای دیگری برای لغو تعهد آموزش رایگان وجود دارد که مرسوم نیستند و عمومیت ندارند. روشهای مربوط به دانشجویان بورسیه و دانشجویان متعهد به آموزش و پرورش و یا روشهای مرتبط با شرایط از کار افتادگی یا بازنشستگی از جمله این روشها هستند.
- آزادسازی مدارک دانشگاهی با استفاده از روش پرداخت هزینه چقدر طول می کشد؟
لغو تعهد آموزش رایگان با استفاده از این روش معمولا از 5 روز تا 20 روز به طول میانجامد.
- دانشجویان کارشناسی ارشد می توانند در حین تحصیل برای آزاد کردن مدرک کارشناسی خود از طریق روش گرفتن نامه عدم کاریابی اقدام کنند؟
خیر. امکان آزاد کردن مدرک مقطع تحصیلی قبلی در حین تحصیل از طریق روش گرفتن نامه عدم کاریابی امکان پذیر نیست و باید پس از پایان دوره تحصیل برای این کار اقدام کنید