تجربه تحصیل رشته حقوق در کانادا

سلام خدمت دوستان عزیزی که توفیق داریم باهاشون هم کلام شویم.

در خانواده مادری ما که مجد السلام کرمانی که در واقع جد پدر بزرگ من میشن همه در حیطه وکالت بودند و حقوقدان بودند پدر من هم با این که خانواده برجیان اکثرا دکتر بودند یک انشعابی زدند به حقوق در این فضا بزرگ شده بودیم خود من به مباحث حقوقی و فقهی علاقه مند بودم از همان دوران راهنمایی حتی با این که خیلی سخت بود که رضایت خانواده را جلب کنم که رشته علوم انسانی بخوانم و در اصفهان مدرسه خوب نبود مجبور شدم دو سال اخر دبیرستان را برم تهران و مدرسه فرهنگ، خلاصه وارد دانشکده حقوق شهید بهشتی شدم در ان جا هم به عنوان شاگرد اول فارغ التحصیل شدم و بعد همین طور در ذهنم بود تا مقطع دکترا در فرانسه بخونم برای علوم اقتصادی به دانشگاه نیس رفتم منتها به رقم این که فرانسوی ها خیلی به سیستم شان افتخار میکنن و ان را بالا ترین سیستم حقوقی میدانند ولی چیزی که برای من جالب بود در حوضه علوم اقتصادی گفتند امریکای شمالی بهتره ولی من چون تمرکزم روی زبان فرانسه بود تصمیم گرفتم برم برای دانشگاه های فرانسوی زبان کانادا که خب ایالت کبک میشد، برای ۲۰۰۷ دو تا پذیرش داشتم که ویزا ندادند من برای این که راحت تر اقامت بگیرم و ویزای کانادا را بگیرم رفتم دبی و انجا مشغول به کار شدم در یک دفتر حقوقی ایرانی کانادایی بعد از این که یکسال و نیم گذشت وکیلمون گفت تو واجد شرایط هستی حتی برای اقامت درخواست بدی و نیازی به ویزای دانشجویی هم نیست همین طور شد که من اقدام کردم و همزمان شد با ازدواجم و خانومم اضافه شد به پرونده در هر صورت ۲۰۱۲ ما به عنوان مقیم دائم رفتیم به کانادا شهر مونترال که بزرگ ترین شهر کبک است ان جا هم چون تجربه ای که فرانسه داشتم و نیاز داشتم به این که یک سری از مباحث فوق لیسانس رو بدانم باعث شد قبل از این که وارد دکترا بشم حدود یک سوم درس های لیسانس رو خوندم و این خودش باعث اتفاق های دیگه ای شد از جمله این که اصلا موضوع تزم رو عوض کرد با اون چیزی که در ذهنم بود چون زمانی که بعد اون شرکت اولی به عنوانی شرکت های نفتی و انرژی کار کردم به این نتیجه رسیدم که سمت و سوی انرژی به سمت انرژی های تجدید پذیر میرود و انرژی های فسیلی کم کم از گردونه خارج خواهد شد حالا طبق پیش بینی ها تا سال ۲۰۳۰ یا کمی دیر تر به هر صورت بحثم این بود راجب انها در نظام بین الملل کار کنم منتها وقتی قانون مدنی جدید کبک را دیدم که اولویت هایی داشت با فرانسه حالا ایران که جای خود دارد سیستم رو که دیدم تصمیم گرفتم که یک وقتی در مقطع پست دکترا روی اصلاح حقوق مدنی ایران کار بکنم ولی به هر صورت اتفاقاتی افتاد اتفاقات ۹۲ که وقتی خود مردم گرایش دارند در سطح اجتماعی اصلاحاتی انجام بشه در مجموع منو سوق داد به این که راجب اصلاح حقوق ایران بخوام کار بکنم که بعد مدلش را گسترش دادیم که یک مدل برای کل کشور های در حال توسعه پیدا بکنیم که بخواهند از کشور های دیگه الهام بگیرند از قوانین ساختار هاشون نهاد های حقوقیشان و بعد این را در حقوق مدنی ایران مخصوصا قسمت تعهدات و قرارداد ها و یک مقدار خوانواده بیاوریم .

همین طور که گفتم سال ۲۰۰۶ من پذیرش گرفته بودم دانشگاه مونترال، منتهی چون دانشگاه مک گیل معروفتره ابتدا در بدو ورود و قبل پذیرش نهایی رفتیم پرس و جو برای دانشگاه مک گیل و چون تشریفات اداری زیادی داشت من دوباره برگشتم سر پرونده اپلای گذشته ام در مونترال، دانشگاه مونترال جو چون بین رشته ای تری داشت و حقوق را نمیتوانیم بیایم در یک فضای بسته ی صرفا حقوقی قضایی برسی کنیم برای این که محمل اجرای قوانین در جامعه است به خیلی چیز ها بستگی دارد به سیاست اقتصاد تاریخ و کلی از رفتار ها که رفتار مردم را شکل میدهد و آن رفتار ها روی حقوق تاثیر میگذارد با توجه به اون سختی هایی که دانشگاه مک گیل داشت و ان جوی که حاکم بود بر فضای انجا من تصمیم گرفتم به دانشگاه مونترال برگردم و تقریبا یک تغییراتی هم در دوره ی ریاست دانشکده حقوق بود . که زمانی که ما وارد شدیم معاون پژوهشی بود و یکی ازدرس های تئوری های حقوقی رو هم ایشان به ما میگفت ولی بسیار ادم خوش فکری است دوره های جدید انگلیسی رو اضافه کرد به برنامه های ما دانشجوهای خارجی را بیشتر به سمت دانشگاه مونترال بکشد و براساس سیاستی که داشت طی این چند سال برای سه سال متوالی طبق یکی از رنکینگ های دانشگاه های دنیا ما اولین دانشکده حقوق فرانسوی زبان دنیا شدیم و خیلی هم فضای خوبی داشت یعنی از فعالیت های دانشجویی خیلی به ما فضا میدادند و ما انجمن دانشجوهای ایرانی را تاسیس کردیم بین دانشجوها و تونستیم روابط بین دانشگاهی برقرار بکنیم و در کل جو خیلی خوبی داشت و من از انتخابم خوشحالم

ببینید رشته های علوم انسانی مثل رشته های فنی نیستند که به راحتی فاند بدهند چون ان ها با صنعت در ارتباط اند و تحقیقی که چه دولت چه بخش دیگه بخواد بکنه به دانشجوها میدن خیلی وقت ها موضوع تحقیقشان با تز شان یکی میشود و هم زمان هم دکترا را طی میکنند و هم فاند رو میگیرند خلاصه از همه طرف سوده ولی رشته علوم انسانی این طور نیست دانشکده و دانشگاه بورس هایی دارند بعضی وقت ها مراکز دولتی یا مراکز مختلفی که سرمایه گذاری میکنند که این ها به صورت ترمی و سالانه میان بورس ها را ارائه میدهند دانشجو ها میتوانند اقدام کنند ولی تعداد کم است و تقاضا زیاد و بیشتر این بورس ها هم تعلق میگیرد به دانشجوهایی که اقامت دائم دارند و یا شهروند هستند اما برای کسانی که اقامت دارند و شهروند هستند درواقع دولت کبک این تحصیلات را میدهد که تا یک دوره ای مثلا دکترا سه سال بورس و وام است در نهایت در پایان سال حساب میکنند ببینند که اگر درامد دیگه ای نبوده یا از حدی بالاتر نرفته معمولا دو سوم را به صورت بورس و یک سوم مابقی را به صورت وام که بعد از اتمام تحصیل باید باز پرداخت شود به اضافه این که بانک ها هم یک دییت لاین هایی میدهند به دانشجوهای رشته های مختلف که ان هم با بهره های خیلی کمی است که تا زمانی که شما درس میخونین باز پرداختش با بهره های کم است و بعد از ان باید باز پرداخت با بهره های معمول تر انجام شود این هم به عنوان یکی از منابع درامد است به عنوان مراقبت امتحانات یا کار در کتابخانه و جاهای دیگه به طور کلی دانشجوهای بین المللی ۱۹ یا ۲۰ ساعت در هفته اجازه کار دارند.

به صورت کلی بخوام به شما بگم فرانسه را من به عنوان غرب نمیشناسم خیلی از دوستانی که فرانسه درس خوندند با من همدل هستند یک شرق پیشرفته است و نسبت به ایران دوره ها منسجم تر است ولی میزان کار چه در زمینه کار چه درس در امریکای شمالی که غرب میشود حسابش کرد خیلی گسترده تر است و سطح کار خیلی بالا تر است کیفیت کاری که از ما میخواهند بسیار بسیار بالاتر هست و خود من احساس میکنم این هفت سال دکترا خیلی از نظر توانایی مدیریت پروژه از نظر این که بخوام سوپروایز بخوام بکنم یک کار علمی را واقعا تفاوتش را احساس میکنم نسبت به حالا ایران که جای خود دارد با زمانی که در فرانسه بودم . فرانسوی ها خیلی نژاد پرست اند و اروپا منابع محدود است و شما در فرانسه این شهروند درجه دو بودن را احساس میکنید یک خانه که دانشجو خارجی میخواد بگیره خیلی سخته درحالی که در کانادا به راحتی شما میتونین خانه بگیرین برای کاری که یک ادم خارجی بخواد به دست بیاره نسبت به یک فرانسوی یا حتی اروپایی خیلی بیشتر باید برای ان کار زحمت بکشد و باز هم در نهایت ممکن است شاید حقوقش کم تر باشد شاید کیفیت کاری که میکند پایین تر باشد ولی ارزش هایی که در کانادا و کبک مثل ازادی مثل برابری حتی در زمینه لایسیته برخوردی که فرانسوی ها دارند یک برخورد ضد دینی است ولی در کانادا شما لایسیته را به عنوان یک حالت خنثی بودن یا بی تفاوت بودن به ارزش های دینی میبینید در صورتی که فرانسوی ها حالا شرایط تاریخی هم هست بالاخره عرب هایی که در فرانسه زندگی میکنند جای خودشان را پیدا نکردند و نه اروپایی هستند نه عرب اند نه مسلمان اند به هر حال این ها است ولی کانادا به خوبی از پس ان بر امده است که بین قومیت های مختلف و بین اقوام مذاهب و ملیت های مختلف میتواند اون همزیستی مصالمت آمیز را به وجود بیاورد.

گران تر و بهتر در فرانسه اون سالی که من بودم الان را نمیدونم من برای یک سال ۳۰۰ یورو دادم که قسمتی هم بیمه دانشجویی بود شهریه ها در امریکای شمالی بیشتره و هزینه زندگی مقداری میشه گفت بیشتره

بله دانشگاه ها در امریکای شمالی بیشتر استقلال دارند و توسط خودشون اداره میشوند و محدودیت های بودجه در فرانسه و هر سال که بودجه کم میشود در اموزش عالی تاثیرش را روی بودجه پژوهشی دانشگاه ها میگذارد.

بخواهیم تقسیم بندی منیم یک قسمت بازار حقوقی است یک قسمت بازار غیر حقوقی به قسمت دوم هم باید جدی فکر کرد به صورت کلی شما وقتی شما دکترا بگیرید در امریکای شمالی یا مونترال دقیق شما شانستون را برای استخدام در یک سری از مشاغل از دست میدهید کاری که یک مهندس در زمینه فنی بکند یا یک فرد با لیسانس بکند و حقوق کمتری بگیرد طبیعتا برای کار فرما جذاب تر است تا ادمی که وقتش را بیشتر در تحصیل گذرانده و نشون داده که من تمایل دارم به کار های تحقیقاتی نسبت به اون نیروی تازه نفس تر و جوون تر و یا با تجربه تر در زمینه کاری اکادمیک جذاب تر است در قسمت حقوق هم همین است شما نسبتا وقتی که در قسمت تحصیلات عالی و دکترا فارغ التحصیل میشوید نشون دادید که من علاقه ام فضای اکادمیک است فضای دانشگاه است تدریس است تحقیق است حالا ممکن است شما هیئت علمی نشید ولی میتوانید درس بدهید به صورت ازاد و در مراکز تحقیقاتی هم که خیلی متنوع و متکثر است مشغول به تحقیق میشید تا یک زمانی برای شما هیئت علمی‌دانشگاه که رقابت ها خیلی سنگین است برای شما یک جایی باز شود اما به صورت کلی برای کسانی که حقوق خوندن چند تا زمینه هست یکی بحث وکالت یکی بحث سردفتری است یا مشاغل دیگری که عرض کردم برای وکالت باید ۴۵ واحد از درس های دانشکده حقوق را که تقریباً میشود نصف پاس بکنید بعد از اون یک ترم یا دو ترم یک ترم به صورت اجباری و دوترم به صورت اختیاری در کلاسهای کانون وکلا شرکت بکنید که کلاس نیست و بیشتر حالت آماده سازی دارد مباحث فنی و تکنیکی وکالت است و پس از آن هم به صورت معمولاً وکیل تازه کار در دفاتر بزرگ دیگر مشغول می شوند چون هزینه بالاست ترجیح می دهند که دوره کاری شان را آنجا پر بکنند سردفتری اگه اشتباه نکنم و هنوز همان روال باشد در آن هم حدود ۶۰ واحد از درس های لیسانس را می خوانند یک مستری هست که مخصوص سردفتری است و آن را باید طی بکنند و اگر دو درس را از بی پلاس کمتر شود از دوره خارج میشوند ولی پس از گذراندن مستر نیازی به امتحان ورودی ندارند و می‌توانند بعد از کارآموزی سردفتر شوند ولی می تونم به عنوان پابلیک سرویس در کانادا امتحان ورودی داره که بیشتر سوالات روانشناسی شخصیتی و عمومی هست شرکت می کنند اگر پذیرفته شدن در جاهایی که ممکنه دایره حقوقی داشته باشد مشغول به کار شوند فقط فراموش نکنید که دادن مشاوره حقوقی به کسی مستلزم داشتن پروانه وکالت است و اگر کسی غیر از وکیل مشاوره دهد می تواند مورد شکایت کانون وکلا قرار بگیرد چیز دیگری هم که هست چون تنوع و شانس شما برای دوره های مختلف این دوره های عملی دوره های یکساله دوساله سه ساله در رشته‌های مختلف غیر حقوقی هم به شما بازار کار میدهد و پیدا کردن کار سریعتر است این هم یک اپشن دومی است که دوستانی که کار حقوقی کردند و ظرفیت یا حوصله و شرایطشو ندارند که بخواهند دوره‌های ۳ ۴ ساله سردفتری وکالت را طی بکنند میتوانند دوره های کوتاهی را بگذرانند و سریع وارد بازار کار شوند در رشته هایی که بدون ارتباط به حقوق نیست مثل کارهای بیمه کارهای اداری مدیریت و چیزهای اینطوری

بحث اول زبان است برای اینکه رشته های فنی شما و باید دایره لغات خیلی محدود تری می توانید کارتان را راه بیندازید ولی علوم انسانی و مخصوصاً حقوق باید شما حتماً بیس بسیار پیشرفته ای از زبان را داشته باشید فرض بر اینکه شما اگر وارد فوق لیسانس میخواهید شوید به اندازه آدمی که لیسانس خوانده را چه به فرانسه و چه به انگلیسی توانایی های زبانی و ارتباطی دارید اینها همه برای ضرورتی است که برای این مسئله هست نکته دوم اینکه این را از اول بدانند که یک شب نمی توانند آنچه که در ایران با یک زبان کمی می‌توانستند که در موفقیت های وکالت طبیعتا در آنجا نخواهند رسید ما ها اگر مهاجرت بکنیم یک زمانی را باید سرمایه‌گذاری محسوب کنیم حداقلش ۳ ۴ سال است تا برسیم به نقطه صفر از اون به بعد بخواهیم وارد زمینه‌های دیگر خودمان شویم به هرحال اینو باید بدونیم که زندگی در کانادا زندگی لاکچری و لوکسی مثل ایران نیست و آن امکانات نیست امتیاز های خودش را دارد ولی برای پزشکی خیلی پیش میاد میان دو سه ماه میمونن برمیگردن برای این گونه درآمد چند صد میلیونی ماهیانه شون رو دارند و نه اون این شرایط را دارند و تازه از این کانادای پر پیچ و خم وقت گیر و نظام پزشکی آنجا در بیایند و بنابراین خیلی ها بر می گردند و مگر کسی که واقعاً قصد کرده باشه که بمونه سه سال را مدت زمان لازم برای رسیدن به سیتیزن

مونترال شهر های قدیمی از سابقش فکر کنم الان ۳۷۷ در حالی که استقلال کانادا بیش از ۱۵۰ و خورده‌ای سال بیشتر نیست از اولین جایی بوده که مهاجران اروپایی مخصوصاً فرانسوی‌ها در واقع کشتی شان کناره گرفته آماده اند و مانده‌اند فرهنگ اروپایی دارد یعنی هم ساختار شهری از ساختار قشنگی است برای کانادایی های دیگری که از ایالت های دیگه می آیند خیلی جذاب است حالت قدیمی دارد همش ساختمان های آسمان خراش و جدید نیست به اضافه اینکه این روحیه فرانسوی خیلی خونسرد تر است ریتم زندگی آرام تر است اون بدو بدوی که شما در تورنتو در خود آمریکا می بینید به این صورت جریان ندارد خوب به هر حال انسان هم خونسرد هایش را باید کمی بیشتر حفظ کند و صبوری بیشتری داشته باشد آب و هوای بسیار متغیر دارد اصلا نمی‌شود که شما برایش مدل پیش بینی کنید زمستان دارد که دو ماه معمولاً خیلی سرد است و گاهی اوقات ممکن است که تا منفی۴۰ برسد ازاون ور تابستون های داریم که هوا شرجی میشود شما باید مثل مناطق جنوبی ایران کولر گازی داشته باشید البته تابستان‌های دل چسبی داره چون معمولاً حالا یا خنک است و این امکان را به شما میدهد که از طبیعت استفاده کنید اینجا پر از دریاچه است پره مناطقی است که می شود بروید مسیر های پیاده روی دارد دوچرخه سواری قایقرانی دارد و مردم هم حقیقتاً خوب استفاده می کنند هم تابستان و هم زمستان برای ماها که از فضای برف و زمستان برای ما که از فضایی برف و زمستان عادت نداریم کمی سخت تر جا گیر می‌شویم و خودشان کاملاً از این شرایط استفاده می کنند و شهر شهر زنده‌ای است شما تابستون ها فستیوال های موسیقی دارد مسابقه های رالی دارد نسبت به جاهای دیگه کانادا شما می‌بینید که تا شب تابستان ها معمولاً تا ساعت ۱۰و ۱۱ نیمه شب کافه رستوران ها همه باز است در بندر قدیم آتیش بازی هست بعضی شبا ولی جاهای دیگری کانادا شما معمولاً ایالت های کوچک تر ساعت هشت به قول بچه ها شهردار کلید را خاموش می کند خود مردم که ساعت شش میرن خانه ۶ میرن خانه

عرض کردم شما شرایط زندگی در ایران و درآمد ها را می شود به این معنی نداشته باشید ولی چیزی که برای من مهم است در زندگی اغلب اون نظم هست اون آسایش هست امنیت است زندگی پیش‌بینی‌پذیر از یک وقتایی شاید خسته کننده باشد برای ایرانی ها که درون اشکال منظم و مشخص آخر هفته تفریحی استراحت و خرید را بکنی بعد هم دوباره همین منوال ما تا توی ایران هستیم زیاد به چشم نمیاد ولی وقتی تعطیلات برمیگردیم میبینیم مردم هفته نشان می‌دهند مهمونی شام می دهند و ساعت ۱۰ دور هم جمع می شوند ساعت ۱۱ شام می‌خورند ساعت ۱ و ۲ میرن خانه‌هایشان را فردا این ها واقعاً با اون سبک ما ایرانی ها خیلی هم خوانی ندارد شما باید تقریبا ساعت هشت شب باید بخوابی بچت بخوابه صبح باید برود مدرسه شش باید بیدار شی کاراتو را بکنی هشت تا هشت و نیم سر کار باشی از اونور یکسره کار می کنی تا پنج و پنج و نیم بستگی به نوع کار دارد و بعد برگردیم خانه یک شام بخورید با خانواده یک زمان کمی دور هم باشیم یک تلویزیونی ببینی و بعد سر شب بخوابی که بتونی فردا به کارت برسی و البته ۸ ساعت کار واقعاً کار هست کسی موبایلش را روشن نمیکند این چیزها برای ما ایرانی ها ممکن است در اوایل خلاف عادت باشد ولی از حسن روزگار ایرانی ها نشون میدن هر وقت وارد سیستم می شوند سیستم را به خوبی می‌پذیرند و تفاوت ها را آنجا کاملاً می توانیم ببینیم حالا غیر از مباحث فرهنگی و رفت و آمد های داخلی ایرانی‌ها که بعضی وقت ها و این سیستم داخلی گلایه ها دلخوری ها و از این حرف ها هست ولی در سیستم کار ایرانی ها معمولاً خوب جذب می شوند و این به نظر من یک پتانسیل ای هست که اگر یک زمانی با این شرایط که از راه دور می شود ارتباطات را بیشتر کرد اگر این سیستم را به ایران بتوانیم انتقال دهیم به نظرم فرایند گذر توسعه ما خیلی سریع تر انجام می شود.

بله در کل زمینه‌ها من یک مدل سعی کردم پیدا کنم چون مدل واحد نمی توانید پیدا کنید که همه کشورها از آن استفاده بکنند وقتی که بخواهند که نهادهای کشور های خارجی را بیاید و در کشور پیاده بکنید بیس اقتصادی زمینه اقتصاد سیاسی شرایط اجتماعی نیست ولی اینها چیزهایی است که بالاخره با گسترش شبکه مجازی و فضای مجازی دارد در همه کشورها به وجود می‌آید و دولت ها چه بخواهند چه نخواهند باید خودشان را آماده کنند تا این تعارض بین قوانین و رویه ها و ساختارهای شان با رفتار مردم کمتر بکنند.

یکی بحث اهمیت زبان است که بعضی‌ها نادیده می گیرند دومین که از ایرانی ها می آیند انجام و بعد با افتخار می گویند که من هیچ تحقیق نکردم که بیام اینجا از نزدیک ببینم در صورتی که الان عذر پذیرفته ای نیست از کسی که بخواد تازه بیاد البته الان خیلی خوب شده حالا نمیخوام وارد مباحث بشوم ولی ایرانی های که میان به مدد دوستانی که دارنده روز به روز زیادتر می شوند خیلی شرایط را می دانند مثلاً اینکه لازم است شما حتماً هتل بگیرید اینجا خیلی ها تابستون ها که میرن مسافرت این خونه هاشون رو به برای مدت محدود یک ماه اجاره می دهند خوب شما میتونید و هزینه خیلی کمتری برای اون یکی دو ماهه که می‌خواهید خونه پیدا کنید مشغول به کار شوید الان به نظرم دوستان می توانند از قبل تسهیلات که دولت می دهد اداره کاریابی به شما میدهد همه اینها را می‌توانید سرچ کنید و زمان کمتری رو بگذارید بخواهد بیاید اینجا و بعد تازه بخواهید وارد می شوید یک توصیه دوستانه و خیلی غیر رسمی که هست که ایرانی‌ها بعضا به خاطر مشکلات زبان بخصوص کبک که فرانسوی زبان است خیلی وقت ها اطلاعات را اشتباه می فهمند و این اطلاعات اشتباه می بینید که در کل جامعه دست به دست میشه و این‌ها به نظرم به رغم این که استفاده از این شبکه های تلگرامی و اینستاگرامی ایرانیان مونترال ایرانیان کانادا به رغم این که از این ها استفاده می کنند من توصیه ام این است که حتماً این ها را بروند در سایت‌های رسمی چک کنند تا اطلاعات اشتباه بعضی وقت ها زمان شان و یا مسیر زندگیشان را تغییر ندهد.

خیلی ممنون از شما و دوستانتان که بنده را قابل دانستید و این وقت را به من دادید امیدوارم کسانی که می شنوند به دردشون بخوره این اطلاعات. من یک زمانی هم شروع کردم به همکاری با پویش فکری توسعه که زیر نظر آقای دکتر است که احتمالاً دوستان بشناسند و ایشون چند سالی است که وقتشان را به توسعه اختصاص دادند یک بخشی هست که در رادیو توسعه داشتیم که آن جا تجربیات مان را از کشورهای خارجی من و سایر دوستان جمع‌آوری کردیم این نکات متنوع تر و بیشتری از این هست اگر آن را هم تمایل داشته باشند می‌توانند این جستجو کنند و آنجا نکات بیشتری را هم مثلاً در باب سیستم آموزشی به صورت مفصل تر شرایط اجتماعی این ها رو هم می توانند دوستان پیگیری بکنند یا اگر شما تونستید برایشان پیدا کنید و در دسترس قرار بدید

خواهش میکنم موفق باشید خدانگهدار